אַ געבוירענער אינעם אוקראַיִנישן דאָרף ווילניאַ, נישט ווײַט פֿון זשיטאָמיר, האָט די משפּחה פֿונעם קינפֿטיקן פּאָעט זיך אַריבערגעצויגן קיין קאָראָסטישעוו, ווען ער איז אַלט געווען דרײַ יאָר. שפּעטער האָט זײַן טאַטע, אַן אָנגעשטעלטער, אַריבערגעפֿאָרן אינעם וואַלד־ייִשובֿ נאָווינקע און לסוף (אין 1905) — קיין קיִעוו. אין קיִעוו פֿאַרנעמט זיך דער יונגער אָשר מיט לערערײַ, און אין יאָר 1908 באַזעצט ער זיך אין בערדיטשעוו. דאָרט קומט ער אָן אויף אָוונט־קורסן בײַ דער אָרטיקער קאָמערץ־שול. זײַנע ערשטע לידער האָט שוואַרצמאַן אָנגעשריבן אויף אוקראַיִניש. דאָס ערשטע ייִדישע ליד („די קרעטשמע‟) האָט ער געשאַפֿן אין 1909. אינעם זעלבן יאָר קומט ער קיין קיִעוו, וווּ ער גייט זיך צונויף מיט דער ייִדישער פּראָגרעסיווער אינטעליגענץ און באַקומט דעם שם פֿון אַ באַגאַבטן ייִדישן פּאָעט.
בעתן דינען אין דעם צאַרישן מיליטער, אין קאַוואַלעריע, דרוקט דוד בערגעלסאָן, זײַן נאָענטער חבֿר אָפּ אינעם ווילנער זשורנאַל „די ייִדישע וועלט‟ שוואַרצמאַנס ליד „און ס׳וואָלט דעם סוד בײַ נאַכט די ערד‟ (1913). אויף דער מלחמה, וואָס האָט אויסגעבראָכן אין 1914, פֿאַרבלײַבט שוואַרצמאַן ביזן זומער 1917. ער ווערט פֿאַרוווּנדעט און היילט זיך אַ געוויסע צײַט אין אַ מאָסקווער שפּיטאָל. אין יולי 1917 רופֿט די צײַטווײַליקע רעגירונג אַרויס די קאַוואַלערישע דיוויזיע, וווּ שוואַרצמאַן האָט געדינט, קיין פּעטראָגראַד, וווּ זי ווערט גיך באָלשעוויזירט. די אַלע געשעענישן, ווי אויך די ווירקונג פֿון זײַן ברודער דוד, אַן אַקטיווער טוער אין דער סאָציאַל־דעמאָקראַטישער באַוועגונג, האָבן געהאַט אַ גרויסע השפּעה אויף שוואַרצמאַנס שאַפֿונג.
סוף 1917 דעמאָביליזירט מען אים, און ער קער זיך אום קיין קיִעוו, וווּ ער פֿאַרבלײַבט שוין ביזן אַוועקגיין אין דער רויטער אַרמיי אין 1919. שוואַרצמאַן אַרבעט ווי אַ קאָרעקטאָר אין דער בונדישער „פֿאָלקס־צײַטונג‟, דרוקט לידער אין דער פּרעסע. נאָכן אַרײַנטרעטן אין דער אַרמיי אין 1919 פֿאַרברענגט ער עטלעכע וואָכן אין קיִעוו און דערנאָך פֿאָרט ער אָפּ אויפֿן פֿראָנט. אין גיכן איז ער אומגעקומען אין אַ שלאַכט מיט די פּאָליאַקן לעבן דעם שטעטל סאַרנע.
אָשר שוואַרצמאַנס ירושה באַשטייט פֿון עטלעכע און זעכציק לידער. בײַם לעבן האָט ער נישט אַרויסגעגעבן קיין איין בוך, אָבער נישט געקוקט דערויף, איז ער אין דער סאָוועטישער ליטעראַטור־קריטיק פֿאַררעכנט ווי איינער פֿון די גרונטלייגערס פֿון דער סאָוועטישער ייִדישער דיכטונג.
מיר לייגן אײַך פֿאָר אַ קראַנץ לידער פֿון אָשר שוואַרצמאַן, וואָס זײַנע אײַנגעשלאָסן אין זײַן זאַמלונג „אַלע לידער און בריוו‟, דערשינען אינעם „מלוכה־פֿאַרלאַג פֿאַר קינסטלערישער ליטעראַטור‟, מאָסקווע — 1961.
די קרעטשמע
אַרויס פֿונעם דאָרף, אויפֿן וועג בײַ די פֿעלדער
אַן אַלטע אַמאָליקע קרעטשמע נאָך שטייט
און קלערט, ווי להבֿדיל, אַ מענטש אויף דער עלטער,
וואָס האָט אין דער יוגנט מיט וועלטן געדרייט.
— נו, יאָגט אַרום, ווינטן, נו, טריקנט איר פֿעלדער;
נו, כאַפּט נאָך אַ שטרוי פֿון מײַן דאַך און לויפֿט אָפּ,
ס׳וועט קיין מאָל ניט אומקערן זיך שוין מײַן יוגנט, —
איך פֿאָר ניט אַרויף, כ׳פֿאָר פֿון באַרג שוין אַראָפּ.
פֿאַרוואַקסן דער צופֿאָר, די שטאַלן צעוואָרפֿן,
בײַ טאָג און בײַ נאַכט איז ניט אָפֿן די טיר,
ניטאָ שוין דאָס שטענדיקע רעדל בײַם קאַנעץ
מיט וווּנדערלעך־שרעקלעכע מעשׂיות אָן שיעור.
עס גיסן זיך שוין ניט די האַלב־ווילדע לידער
מיט בראָנפֿן צונויף אויף דער שיכּורער צונג;
ניט עגבערט דעם מוח, ניט שוידערט די גלידער
דער סוד, וואָס אַנטפּלעקט אַ פֿאַרשיכּורטע לונג.
די קרעטשמע שטייט עלנט בײַם וועג, ווי אַ דאָרן,
דער דורכפֿאָרער ווערט דאָ אויף ווײַלע פֿאַרקלערט,
דערמאָנט זיך, ווי לאַנג ס׳איז אַהיים נאָך צו פֿאָרן,
רוקט אײַן זיך אין בורקע און טרײַבט צו די פֿערד.
נאָר ווינטן, וואָס הוליען אויף פֿעלדער אויף ברייטע,
דערמאָנען דער קרעטשמע די אַלטינקע זינד.
אַ ווינט טוט אַ לאַך און מאַכט תּיכּף אַ פּליטה, —
זי בלײַבט, ווי אַן אַלטער, פֿאַרשעמט פֿון אַ קינד…
בערדיטשעוו, 1908־1909
איך האָב גענוג אַ בלויזע שווערד:
אַ גלאַנץ די שאַרף, אַ קלונג דער שפּיץ,
ס׳האָט ווי אַ שניט געטאָן מײַן אויג
אַ גיכער בליץ.
איך האָב געזען אַ ווײַסן שניי:
אַ ווייכע, ריינע, קלאָרע דעק,
נאָרוואָס פֿון הימל —
אָן איין ריר אָן איין פֿלעק…
נאָר כ׳קוק זיך צו: אַ שטשערב אין שווערד,
און — וויי — אין שניי אַ פֿלעק.
׳זוי טוט מיר באַנג —
אַ שיינער חלום איז אַוועק.
קיִעוו, 1909
און וועט שטאַרבן אונדזער ליבע,
וועלן מיר זי שטיל באַקלאָגן,
ווי אַ קינד אַן איין־און־איינציקס,
וועלכן ס׳האָט דער טויט פֿאַרטראָגן.
און צעשיידטע ווען לאַנג נאָך
אונדזערע הערצער נאָך איר בענקען;
און נאָך לאַנג וועלן מיר ביידע
זי מיט דאַנקבאַרקייט געדענקען…
1910־1911
אין הימל אין גרויען, אין אומענדלעך־ברייטן
אומזיסט זוכט אַן ענטפֿער דײַן יונגע נשמה.
צו אַלט איז דער הימל, צו גרוי זײַנע וואָלקן
צו געבן דײַן האַרץ כאָטש אַ שטיקל נחמה.
קיִעוו, 1910־1911
יוגנט
יוגנט, יוגנט!
ווי אַ שפּילנדיקע וועל,
ווי אַ טרער פֿון פֿולער פֿרייד —
דײַן שטעל,
דײַן יונגע פֿרייד.
ווי פֿרילינג־צײַט בערעזע־זאַפֿט
מיט שטיקלעך קאָרע אומריין־ריין
(דאָך גלײַך פֿון בוים),
אַפֿילו טערפּקע אויפֿן טעם
(׳זוי איז דאָס שוין).
נאָר ס׳מעקט מיט גרינעם קנספּן־קליי,
בײַ הרעבליע רוישט אַ פֿרייד־געשריי,
און זון, און וועלט,
און איך אין וועלט…
צעקלאַפּ דעם קאָפּ מיר
אויף אַ שטיין —
איך דאַרף ניט מיין.
פֿינלאַנד, זומער 1917
זעונג
איצט, ליבסטע, קום!
דעם נבֿיאס וואָרט האָט אויפֿגעהויבן זיי
פֿון גריבער און פֿון זומפּן.
פֿון קבֿרים אָרעמע
אויף באַרג און טאָל פֿון לענדער פֿיל
שטייט אויף אַ חייל גרויס מיט לויב און מיט געזאַנג,
און ווער מיט טרערן האָט געזייט דאָס פֿעלד פֿון טויט,
דער קערט מיט פֿרייד צום שניט צום נײַעם…
זיי גייען כּיתּותווײַז, ווי סטאַדעס יונגע הירשן,
זיי גייען קייטעסווײַז, ווי רייען פֿון מלאכים.
מיט זיי דער שטאָלצער גײַסט,
וואָס רוט אויף שווײַגנדיקע פּאָלקן,
דער רויש פֿון באַטאַרייעס לויפֿנדע מיט זיי.
און דו, מײַן בלוילעך־ווײַסע כּלה,
מיט מיר קום אויף
אַנטקעגן מײַנע שטראַלנדיקע ברידער.
קום אויסלייזן דײַן אָרעם־טרויערדיקן לײַב
אין ים פֿון וויסן און פֿאַרגעבן,
אין לעבן, וואָס האָט טויט דורך טויט באַזיגט,
וואָס טראָגט זײַן בליִענדיקן בעכער דורך
דורך פֿײַער און דורך בלוט.
באַהעפֿטן וויל איך דיך
צו ליד, וואָס טוט שוין שאַלן,
ווי טויזנט וואַסערפֿאַלן,
וואָס הימלען טרייסלען אויף.
1917־1918
איך ווייס פֿון אַ זומער־פֿאַרנאַכט
אין אַ דאָרף ערגעץ ווײַט,
ס׳האָט פֿון פֿעלד שוין געקערט זיך די פֿי,
און אַ טאָיִקע נאָגנדע רו
איז אויף טונקעלע הויפֿן געפֿאַלן.
אויפֿן ווײַט־שוואַרצן וואַלד
עמעץ טראָגט אַ רויט־פּליושענע חופּה אַוועק
און פֿאַרגייט און פֿאַרשווינדט…
אויף אַ שוועל פֿון אַ שטוב דרעמלען אײַנעט
אַ קינד און אַ הונט.
און די נאַכט, אַזוי מליִענדיק־ווײַס,
דאָרט פֿון טײַך און פֿון יענער זײַט מיל
קומט צו שווימען אין האַרצן צו מיר
און אַ האַנט שטרעקט מיר אויס,
ווי אַ שווימער אַ מידער צום ברעג…
קיִעוו, זומער 1918
Yiddish Branzhe 