אויטאָגראַף — דניאל גלאַי

דניאל גלאַי איז געבוירן אין בוענאָס־אײַרעס, אין 1945, און דערצויגן געוואָרן אין אַ ייִדיש-רעדנדיקער משפּחה. דער פֿאָטער, זישע גאָלדוואַסער ז”ל, אַן אָנגעזעענער אַקטיאָר אינעם „איפֿט‟ (ייִדישער פֿאָלקס-טעאַטער). די מוטער לאה ז”ל, טאָכטער פֿון הרבֿ רפֿאל קיטאַיגאָראָדצקי. פֿון קינדווײַז אָן האָט דניאל געשריבן אויף ייִדיש, שפּאַניש און שפּעטער אויך העברעיִש. זינט 2001 דינט ער ווי אַ פֿאָרזיצער פֿונעם פֿאַראיין פֿון ייִדישע שרײַבערס און זשורנאַליסטן אין ישׂראל. גלאַי האָט פֿאַרעפֿנטלעכט דאָס לידערבוך „אויער־סילועטן‟ (ייִדיש) און די דראַמע „מוסקולן‟ (העברעיִש). „מלך הכּליזמרים‟ און „אין שפּאַס, אין ערנסט… און אין צווישן‟ (ייִדיש), געשריבן ליברעטאָס צו זײַנע אָפּערעס „חיים בן חיה‟, „איטשע הייסטיר‟ און „זאָג מיר ניט ׳ניין׳‟ (ייִדיש) „גרינעצײַט‟ (העברעיִש). זײַן פּיעסע „די מקובליסימאָס‟ (1987) איז געשפּילט געוואָרן אויפֿן עכּו-פֿעסטיוואַל פֿאַר מאָדערנעם טעאַטער; רעדאַקציע-מיטגליד פֿון דער ליטעראַרישער צײַטשריפֿט „נײַע וועגן‟, וואָס האָט אין יאָר 1997 באָקומען דעם שרײַבער-פּרײַז פֿון בית שלום-עליכם. גלאַי האָט זיך באַטייליקט מיט זײַנע לידער אין דער „ייִדישער קולטור־וואָך‟, בערלין, 2007 און אינעם אינטערנאַציאָנאַלן פּאָעזיע-פֿעסטיוואַל, טשערנאָוויץ 2012. אין יאָר 2009 האָט דער קאָמפּאָזיטאָר גלאַי באַקומען דעם פּרעמיער-מיניסטערס פּריז פֿאַר קאָמפּאָזיציע; ער איז אויך באַלוינט געוואָרן מצד דער נאַציאָנאַלער אינסטאַנץ פֿאַר ייִדיש אין ישׂראל מיטן פּריז „פֿאַר לעבנס-אויפֿטו אינעם געביט פֿון ייִדישער מוזיק‟.

דניאל גלאַי
אָדע
די גענעראַלן
פֿאַלן
איינער נאָכן צווייטן,
יעדער איינער
מיט זײַן פֿעדער
אין האַנט —
ווי שטיל ווערט אַרום און אַרום.
ווי הויך זענען זיי!

כ׳האָב געוווּסט פֿון שטענדיק אָן,
אַז ווען איינער פֿון זיי
הערט אויף צו זינגען מיטאַמאָל —
זײַן האַרץ שטעלט זיך דאָך אָפּ.
און דאָס איז גראַדע
וואָס ס׳קומט איצט פֿאָר.
איך בין סײַ דאָרטן
און כ׳פֿיל זיך סײַ דאָ.
איך געהער צו אָט דעם גאָרטן
און כ׳גיי פֿאַרבײַ מיט יענער שעה.
אומצאָליקע ווערטער
ווערן פּלוצעם פֿאַריתומט,
און אַ טייל אַנדערע
פֿאַרלירן זייער אָרט:
ווי קאַלט ווערט מיר איצט,
ווי וואַרעם איז דאָ אַמאָל געווען.
וואָסער טעם וועט האָבן דער נצחון,
אויב כ׳וועל מײַן פֿרייד
ניט קענען טיילן
מיט זיי אַלע,
מיט די שטרענגסטע
מאַמע־לשון־גענעראַלן,
וואָס וואַקסן טאָג און נאַכט כּסדר
אין דער לענג און אין דער ברייט,
אין דער טיף און אין דער הייך.

„קומט צוריק אַהער — בעט איך —
נעמט מיך מיט מיט אײַך!‟
„כאַפּ זיך אָן אין דײַן פֿעדער — זאָגן זיי —
אויב קענסט ניט שטיין אויף דײַנע פֿיס.
איבער נעכט וועסטו דאַן פֿליִען,
קדיש נאָך דיר
וועט זאָגן דײַן שיר‟…