אַ ייִדישער ראָמאַן (המשך)

יעווגעני קיסין

דער צווייטער טייל

קאַפּיטל אַ

אין אַן ערך אָנדערטהאַלבן חדשים אַרום האָט מען פֿאָרגעלײגט מישען און קאַטיען גאָר אַ נישקשהדיקע, לױט די סאָװעטישע סטאַנדאַרטן, דירה אין אַן אַלטן הױז אינעם שטאָט–צענטער, אױף קראָפּאָטקינסקאַיאַ גאַס. זײ האָבן זיך תּיכּף אָנגעכאַפּט אין אָט דעם פֿאָרשלאָג, באַקומען אַן אָרדער און אָנהייב זומער זיך אַרײַנגעצױגן אין דער דירה. די מאַמע האָט כּסדר אױסגעדרוקט איר אומצופֿרידנקײט, טענהנדיק, אַז מישע פֿאַרלאָזט זי. דער טאַטע האָט אים אַזעלכע זאַכן נישט געזאָגט, נאָר זינט יענעם װינטערדיקן אָװנט האָט זײַן באַציִונג צו קאַטיען זיך שטאַרק געענדערט: אױב די מאַמע האָט פֿאָרט זיך געסטאַרעט, כאָטש װי–ניט–איז, זיך האַלטן אין די הענט בשעתן רײדן מיט קאַטיען, איז דער טאַטע געװאָרן טרוקן, און אַלע זײַנע קאָמפּלימענטן אין קאַטיעס אַדרעס האָבן זיך מיט אַ מאָל אױסגעשעפּט.

אָנהײב יוני, גלײַך נאָכן אַרײַנפֿאָרן אין דער דירה, האָט מישע געהאַט די אַרױסלאָז–עקזאַמענס אין דער קאָנסערװאַטאָריע. אַלץ איז אַדורך גוט; דערצו איז ער געװױר געװאָרן, אַז מע האָט אים געהאַט באַפֿרײַט פֿון דער אַרמײ–דינסט: לױט גילסקערס בקשה האָבן כרעמענקאָװ און שעסטאַקאָװסקי זיך משתּדל געװען פֿאַר אים מיט הצלחה. דעם צענטן יוני, האָט ער, װי תּמיד, זיך געלאָזט צו כרעמענקאָװן אױף זײַנע אימענינעס, דאָס מאָל מיט קאַטיען.

— טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש, טײַערער, אַ גליקלעכן געבױרן–טאָג! — מישע האָט דערלאַנגט דעם באַלעבאָס אַ בוקעט װײַסע רױזן, — דאָס איז מײַן פֿרױ קאַטיע.

— אַ מין קראַסאַװיצע! — האָט טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש אױסגערופֿן, — מזל–טובֿ, מישע! — זײער אָנגענעם! — האָט ער זיך געװאָנדן צו קאַטיען און אַ קוש געטאָן איר האַנט.

קאַטיע איז בטבֿע געװען אַן אַנטשיידענער מענטש, נאָר אַצינד איז זי געװאָרן אַזױ געפּלעפֿט, אַז נישט באַלד זיך געפֿונען, װאָס צו ענטפֿערן: צום ערשטן מאָל אין לעבן האָט אַ מאַן געקושט איר האַנט בײַם באַקענען זיך מיט איר — און װער!

כרעמענקאָװ האָט עס דערפֿילט און געזאָגט:

— שעמט זיך נישט, קאַטיע, פֿילט זיך װי בײַ זיך אין דער הײם!

— אַ דאַנק, טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש… אַ גליקלעכן געבױרן–טאָג!

געסט האָבן געהאַלטן אין אײן אָנקומען. אין אײנעם אַ מאָמענט, נאָך אײדער אַלע האָבן זיך אַװעקגעזעצט צום טיש, איז דער אימעניניק צוגעקומען צו מישען און קאַטיען און האָט געפֿרעגט:

— קאַטיע, מעג איך אַװעקגנבֿענען פֿון אײַך אײַער מאַן אױף אַ פּאָר מינוט? איך האָב צו אים אַ מאַנצבילשן געשפּרעך.

טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש האָט אָפּגעפֿירט מישען אין קיך, אָנגעוויזן אים אויפֿן בענקל בײַ דעם זעלבן טיש, װוּ זײ זײַנען צוזאַמען געזעסן אין יענער װינטערדיקער נאַכט, זיך אַליין צוגעזעצט אַנטקעגן. זיך פֿאַרטרוילעך אָנגעבויגן צו זײַן יונגן וויזאַווי, האָט ער שטיל געזאָגט, קוקנדיק מישען גלײַך אין די אױגן:

— הער, מישע: עס זײַנען צו מיר דערגאַנגען קלאַנגען, אַז דו קלײַבסט זיך אַװעקפֿאָרן אױף מערבֿ.

מישע האָט זיך אָפּגעשאָקלט פֿון אומדערװאַרטקײט, זײַן מױל און אױגן האָבן זיך ברײט געעפֿנט.

— טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש… פֿון װאַנען אַזעלכע קלאַנגען?! — האָט ער אױסגערופֿן מיט אַן אויפֿריכטיקן חידוש.

— אָט, קלאַנגען זײַנען צו מיר דערגאַנגען… — האָט כרעמענקאָװ געענטפֿערט אױף אַ געהײמנישפֿולן אופֿן.

װי מיר װײסן שױן, איז מישע געװען אַ בעל–אמת, נאָר אַצינד האָט ער קלאָר פֿאַרשטאַנען, אַז ער מוז אומבאַדינגט איבערצורעדן זײַן װױלטוער, איבערצײַגן אים, אַז די קלאַנגען זײַנען פּוסטע. כרעמענקאָוו איז דאָך פֿאָרט געװען אַ גרױסער סאָװעטישער נאַטשאַלניק.

— נײן, טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש, כ׳קלײַב זיך נישט… און איך קאָן נישט פֿאַרשטײן, װער האָט געקאָנט אײַך זאָגן אַזױנס!

דאָס איז, אײגנטלעך, נישט געװען קײן ליגן: מישע האָט זיך באמת נאָך נישט געקליבן אַװעקפֿאָרן, ער האָט בלױז געװאָלט עס טאָן, געטראַכט װעגן דעם. און ער האָט טאַקע נישט געקאָנט פֿאַרשטײן, פֿון װעמען כרעמענקאָװ האָט געקאָנט זיך דערװיסן דערפֿון.

— זע, מישע: איך האָב זיך דאָך משתּדל געװען פֿאַר דיר, דעריבער פֿיר מיך נישט אונטער, — האָט טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש געזאָגט שטיל און זײער ערנסט; זײַן בליק איז אַפֿילו געװאָרן אַ ביסל שטרענג.

דאָ איז שױן בײַ מישען נישט געבליבן קײן אַנדער ברירה, סײַדן צו ענטפֿערן:

— אַװדאי נישט, טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש! און בכלל פֿאַרשטײ איך נישט, װער האָט געקאָנט זאָגן אַזױנס װעגן מיר… איך האָב נישט בדעה אין ערגעץ ניט אַװעקצופֿאָרן.

— איז גוט, אויב אַזוי, — דער אױסדרוק אױף כרעמענקאָװס פּנים איז װידער געװאָרן, װי פֿריִער; ער האָט זיך אױפֿגעהױבן און געזאָגט:

— און איצט לאָמיר גײן, איך װיל עפּעס זאָגן דיר און קאַטיען.

זײ האָבן זיך אומגעקערט אינעם גאַסטצימער. צוגעגאַנגען צו קאַטיען, האָט טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש זי אַ פֿרעג געטאָן:

— זאָגט מיר, קאַטיע, אױב ס׳איז נישט קײן סעקרעט: װוּ קלײַבט איר זיך אָפּרוען דעם דאָזיקן זומער?

קאַטיע האָט בפֿירוש נישט דערװאַרט אַזאַ פֿראַגע און געענטפֿערט:

— דעם אמת געזאָגט, האָבן מיר עס נאָך נישט באַשלאָסן…

— צי װאָלט איר געװאָלט פֿאַרברענגען עטלעכע װאָכן אין אַ שאַפֿונג–הױז פֿאַר די קאָמפּאָזיטאָרן? דאָס איז הינטער דער שטאָט, פֿאַקטיש אין װאַלד. דאָרטן גיט מען יעדער פֿאַמיליע אַ באַזונדעדע דאַטשע מיט אַלע באַקװעמלעכקײטן און מיט אַ ראָיאַל: מע קאָן זיך אי אָפּרוען, אי אַרבעטן. דאָרטן וועט איר זײַן באַוואָרנט מיט עסן דרײַ מאָל אין טאָג אין דער גאָרקיך, ס׳איז דאָ אַ גוטע ביבליאָטעק, אַ טײַך, וווּ מע קאָן סײַ זיך באָדן, סײַ זיך שיפֿלען. אַלע אונדזערע קאָמפּאָזיטאָרן פֿאָרן אַהין, און נישט בלױז קאָמפּאָזיטאָרן: װאַן קליבערן האָט דאָרטן אַ מאָל זיך אָפּגערוט. גיט אַ טראַכט װעגן דעם…

װען מישע און קאַטיע זײַנען אַרױס פֿונעם מאַסיװן בנין אױף דער טשאַיאַנאָװ–גאַס, האָט קאַטיע, זײַענדיק בפֿירוש אונטערן אײַנדרוק פֿונעם װיזיט, אַ זאָג געטאָן:

— יאָ, מישע, באמת אַ װױלער מענטש איז ער!

— קאַטיושע, צי װײסטו, װאָס ער האָט מיר הײַנט געזאָגט אױג אױף אױג? — און מישע האָט איבערדערצײלט קאַטיען זײַן „מאַנצבילשן געשפּרעך‟ מיט כרעמענקאָװן.

— פֿון װאַנען האָט ער געקאָנט זיך דערװיסן?! — האָט מישע פֿאַרחידושט אױסגערופֿן, — איך האָב קײן אײן מענטשן נישט דערצײלט! דו האָסט דאָך אױך קײנעם נישט דערצײלט?!

— אַװדאי נישט, — קאַטיע האָט געטראַכט אַ פּאָר װײַלעס און געזאָגט:

— בלױז פֿון דײַן מאַמען האָט ער געקאָנט זיך דערװיסן.

— די מאַמע איז כּלל נישט באַקאַנט מיט אים, — האָט מישע דערװידערט, — װוּ איז די מאַמע, און װוּ איז ער?!

— פֿון װעמען זשע נאָך? — האָט קאַטיע זיך פֿאַרטראַכט, — נישטאָ מער פֿון װעמען. זיכער נישט פֿון מײַנע עלטערן.

מישע האָט נישט געפֿונען, װאָס צו דערװידערן אױף דעם, און געזאָגט:

— נו, יעדנפֿאַלס, אפֿשר זאָלן מיר טאַקע אָפּװאַרטן מיט אָט דער זאַך? ער האָט דאָך באמת געטאָן אַ סך פֿאַר מיר. נישט בלױז פֿאַר מיר — פֿאַר אונדז בײדן.
  קאַטיע האָט אַ שװערן זיפֿץ געטאָן און געענטפֿערט:

— יאָ…

מישע איז קײן מאָל נישט געװױר געװאָרן דערפֿון, נאָר קאַטיע איז געװען גערעכט: מיט עטלעכע טעג נאָך יענער װינטערדיקער נאַכט האָט די מאַמע אָפּגעזוכט דעם טעלעפֿאָן–נומער פֿונעם קאָמפּאָזיטאָרן–פֿאַראײן, זיך פֿאַרשריבן אױף אַן אױפֿנאַם צו כרעמענקאָװן, און מיט נאָך אַ פּאָר טעג שפּעטער האָט זי איבערגעטראָטן דעם שװעל פֿון זײַן קאַבינעט.

— גוטהעלף, עלינע מאַרקאָװנע! — טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש איז אױפֿגעשטאַנען פֿונעם גרױסן העל–ברױנעם טיש, — איר זײַט מישע אַגראַנאַטס מאַמע? זײער אָנגענעם! זעצט זיך, ביטע. װאָס האָט אײַך געבראַכט צו מיר?

געענטפֿערט אױף דער באַגריסונג און זיך אַװעקגעזעצט אַנטקעגן כרעמענקאָװן, האָט די מאַמע אָנגעהױבן רײדן שטיל און אומזיכער:

— טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש, אַנטשולדיקט מיר, כ׳בעט אײַך, װאָס איך באַאומרויִק אײַך. די מעשׂה איז, אַז… איך װײס, אַז נישט לאַנג צוריק איז מישע געקומען צו אײַך בײַ נאַכט, אַז איר האָט אים פֿאָרגעלײגט אײַער הילף צו קריגן אַ דירה פֿאַר אים און… זײַן פֿרױ…

די מאַמע אַן אויפֿגערעגטע האָט געמאַכט אַ פּױזע, און כרעמענקאָװ האָט גענומען זי האַרציק צורעדן:

— עלינע מאַרקאָװנע, איך פֿאַרשטײ אײַך זײער גוט. ס׳איז שטענדיק שװער פֿאַר אַ מוטער, װען אין איר זונס לעבן קומט אױף אַן אַנדער פֿרױ. נאָר עס קאָן דאָך נישט זײַן אַנדערש, אַזאַ איז דער נאַטירלעכער גאַנג פֿונעם לעבן. װען אַ מענטש װערט אַ דערװאַקסענער, מוז ער אָנהײבן פֿירן אַן אומאָפּהענגיק לעבן. איך, אַשטײגער, בין אַװעקגעפֿאָרן פֿון מײַן הײמשטאָט זיך לערנען אין מאָסקװע, װען כ׳בין געװען אַלט זעכצן יאָר. איך בין אױך געװען זײער נאָענט מיט מײַן מאַמען, מיט בײדע עלטערן מײַנע. נאָר זײ האָבן מיך אָפּגעלאָזט, װײַל זײ האָבן פֿאַרשטאַנען, אַז איך האָב עס געדאַרפֿט. און אײַער זון איז אַלט שױן כּמעט דרײַ–און–צװאַנציק יאָר, ער איז שױן אַ חתונה–געהאַטער. דערצו, װען די באַציִונגען מיט דער שנור זײַנען אָנגעשטרענגטע, איז דען גוט צו בלײַבן אונטער איין דאַך? דאָס איז שװער פֿאַר אַלעמען — און קודם–כּל פֿאַר מישען. ער װעט דאָך נישט פֿאַרלאָזן זײַן פֿרױ: ער האָט מיר דערצײלט, אַז ער האָט זי ליב שױן פֿון לאַנג. און אײַך האָט ער אױך ליב, ער האָט עס מיר אַליין געזאָגט. איך בין זיכער, אַז ער װעט אײַך קײן מאָל נישט פֿאַרלאָזן. און ער װעט אַפֿילו בלײַבן אין דער זעלבער שטאָט װי איר; איך בין אין מײַן צײַט אַװעקגעפֿאָרן אױף עטלעכע הונדערט קילאָמעטער פֿון מײַנע עלטערן — נאָר מישע װעט בלײַבן אין דער זעלבער שטאָט.

דאָ האָט טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש אױך געמאַכט אַ פּױזע — און, ווי ס׳האָט זיך אַרויסגעוויזן, איז עס געווען דער סאַמע פּאַסיקסטער מאָמענט פֿאַר דער מאַמען.

— ער׳ט בלײַבן אין דער זעלבער שטאָט? — האָט זי געפֿרעגט, — נאָר צי האָט מישע אײַך דערציילט, צוליב װאָס איז דאָס מחלוקת אויסגעבראָכן צווישן אונדז אין יענעם אָװנט?

כרעמענקאָװ האָט אָנגעכמורעט די ברעמען, פּרוּװנדיק זיך צו דערמאָנען, צי מישע האָט אים געהאַט דערצײלט דערפֿון, — און די מאַמע האָט צוגעגעבן מיט האַרץ:

— זײַן קאַטיע װיל אַװעקפֿאָרן אױף מערבֿ און אַװעקפֿירן מישען מיט זיך!

טימאָפֿײ מיכײַלאָװיטש האָט זיך געמינעט, אױפֿגעהױבן דעם טײַטפֿינגער פֿון זײַן רעכטער האַנט און שטיל געזאָגט: „אַ מינוטקעלע, עלינע מאַרקאָװנע.‟ דערנאָך, מיטן בענקל אין איינעם האָט ער זיך אָפּגערוקט אױף צוריק, זיך אױסגעדרײט אױף רעכטס — אױף דער זײַט, װוּ אױף זײַן טיש זײַנען געשטאַנען עטלעכע טעלעפֿאָנען — און זיך אָנגעבױגן צו דער װאַנט. דער מאַמען איז קאַלט געװאָרן אין אַלע אבֿרים פֿאַר שרעק. אָנגענומען די פֿריִערדיקע פּאָזע, האָט כרעמענקאָװ זיך אַ קער געטאָן מיטן טול פֿאָרױס און אָנגעהױבן רײדן מיטן זעלבן שטילן קול:

— עלינע מאַרקאָװנע, װעגן דעם לעבט נישט איבער. אונדז אַלעמען אין די יונגע יאָרן פֿאַלן אײַן אַלערלײ נאַרישקײטן. מישע איז אַ גוטער מענטש, ער װעט אײַך קײן מאָל נישט פֿאַרלאָזן. איך װעל האָבן אַ שמועס מיט אים, און קײן נאַרישקײטן װעט ער נישט טאָן. איך זאָג אײַך צו…

אױפֿן װעג אַהײם האָט די מאַמע געהאַלטן אין אײן ציטערן פֿאַר שרעק און טענהן צו זיך אַליין, װאָס פֿאַר אַן אידיאָטקע זי איז און װאָס פֿאַר אַ װױלער און קלוגער מענטש כרעמענקאָװ איז, זאָל אים גאָט געבן געזונט.

המשך קומט