עמיל קאַלין
ער האָט געשריבן אַ בריוו צו די עלטערן, כאָטש קיינער שרײַבט שוין נישט קיין בריוו הײַנטיקע צײַטן. ער האָט אַלץ דערקלערט, כאָטש ער איז נישט געווען זיכער, וואָס הייסט, „אַלץ‟ און, וואָס הייסט, „דערקלערט‟; אָדער אַז עס איז פֿאַראַן איין לעבעדיקער נפֿש, וועלכע וועט איבערלייענען דעם בריוו מיט פֿאַרשטענדעניש.
ער האָט אַרײַנגעוואָרפֿן דעם בריוו אין זייער בריוו-קעסטל און גלײַך חרטה באַקומען. צו וואָס פֿאַרשאַפֿן נאָך ווייטיק? זײַן אייגענער ווייטיק איז דען נישט גענוג? צו וואָס פּײַניקן די צוויי אַלטע-לײַט? זײַן טאַטנס האַרץ איז, דאָך זייער אָפּגעשוואַכט. ער גיט זיך אַלע מאָל אַ כאַפּ מיט דער האַנט בײַ דער לינקער זײַט פֿון ברוסטקאַסטן נאָכן אַרויפֿקלעטערן צוויי טרעפּ. די מאַמע איז אויך נישט געזונט, כאָטש זי האַלט זיך אויף די פֿיס. ער איז חושד, אַז עפּעס אין איר „פּושקע‟ הייבט אָן צו סקריפּען. נו, אַלץ סקריפּעט. אַלץ סקריפּעט און גייט אונטער צוביסלעך. בײַם אָנהייב, איז דער אונטערגאַנג טאַקע אַ מעסיקער, כּמעט אָנזעעוודיק און דערנאָך קומט דער רעכטער קלאַפּ.
ער האָט געוואָלט צוריקציִען דעם בריוו, אָבער זײַנע דיקע, שוויציקע פֿינגער זענען נישט געווען ביכולת אַרויסבאַקומען דעם קאָנווערט דורך דער שמאָלער שפּאַרונע. דער בריוו האָט אים ווי אַרויסגעשטעקט די צונג, געשפּאָט פֿון זײַנע אומגעלומפּערטע באַמיִונגען. לסוף האָט ער אויפֿגעגעבן. זײַן גאַנצע פּעולה איז באַשטאַנען פֿון צעקנייטשן אַ ראַנד פֿון דעם קאָנווערט.
אויפֿן וועג צוריק, זיצנדיק אין סאַמע עק, האָט ער באַטראַכט דעם אַרום אין דעם כּמעט ליידיקן אויטאָבוס, וואָס האָט זיך בייזלעך דורכגעשלאָגן דעם וועג אין אַ ים פֿון רויטע ליכטלעך און ברומענדיקע מאָטאָרן. ער האָט געוואָלט אַלץ פֿאַרצייכענען אין זכּרון, ווי עמעצער פּאַסמאַקעוועט זיך מיטן לעצטן ביסן; דער שאָפֿער האָט געהאַלטן איין האַנט אויפֿן רודער און איין אויגן אויף די אַלטע נײַעס אין דער אויסגעשפּרייטער צײַטונג. אַ בחור מיט אַ גרויסער יאַרמלקע איז געזעסן בײַם פֿענצטער און נישט אָפּגעריסן קיין אויגן פֿון דעם נאַכט־פּייסאַזש, וואָס איז באַשטאַנען, דער עיקר, פֿון אָנצאָליקע רונדיקע פֿאַרבײַלויפֿנדיקע לעמפּ, וואָס האָבן, זיצנדיק אויף די שפּיצן פֿון הויכע סלופּן, געמאָלט בלאַסע קרײַזן אויף די טראָטואַרן. אַ פֿעטע פֿרוי האָט זיך שווערלעך באַוועגט, ווי יעדע באַוועגונג וואָלט איר אָפּגעקאָסט אַ שטיק געזונט. זי האָט געשלעפּט הינטער זיך אַ פֿולגעפּאַקט וועגעלע. עס ווילט זיך איר לעבן — האָט ער באַשטעטיקט, אַנישט וואָלט זי זיך נישט מטריח געווען אָנשטאָפּן איר וועגעלע ביז צום פּלאַצן. זי קלאַמערט זיך אײַן אין דעם לעבן, כאָטש דאָס לעבן האָט איר, געוויס, דערלאַנג נישט ווייניק פּעטש אין פֿאַרלויף פֿון יאָרן.
דער אויטאָבוס האָט זיך אָפּגעשטעלט אויף זײַן סטאַנציע. ער איז אַראָפּ און אַ קנויל הייסע פֿײַכטקייט האָט אים אַ שלאָג געטאָן אין פּנים אַרײַן. די נאַכטיקע לופֿט איז געווען פֿול מיט פֿליגלעך, וועלכע ער האָט נישט געקענט אָנרופֿן בײַם נאָמען. די קלייטן זענען שוין געווען פֿאַרמאַכט. די שווערע, מעטאַלענע לאָדנס — אַראָפּגעלאָזט. די גאַס איז געווען ליידיק. אַ גוט-באַקאַנטער זיסער ריח פֿון האַלב-פֿאַרפֿוילטע פֿרוכטן האָט אים נאָכגעיאָגט. פֿון די פֿינצטערע הויפֿן האָבן זיך געטראָגן שאַרפֿע, גרילצנדיקע מיאַוקענישן. ס’האָט זיך אים געדאַכט, אַז די פֿאַרפּײַניקטע גאַסן-קעץ רופֿן אים בײַ נאָמען: „מאיר‟, „מאיר‟…
די באָבע האָט אײַנגעלייגט וועלטן מע זאָל דעם נײַ-געבוירענעם אייניקל גיבן דעם נאָמען „מאיר‟ נאָך איר טאַטן, ר’ מאיר פּאָלאַק, וועמען די נאַציס האָבן פֿאַרגאַזט אין אוישוויץ. אויך דער טאַטע האָט געהאַט אַ רשימה טויטע אָנגעזעענע בעלי-בתּים פֿון זײַן צד און ער האָט בשום-אופֿן נישט מסכּים געווען אָפּצוטרעטן. ס’האָט שיִער נישט געהאַלטן בײַם גטן זיך; און דאָס אַלץ איז געשען צוליב אַ נאָמען.
זינט ער געדענק זיך, האָט ער געהאַט דאָס געפֿיל, אַז עס איז אים באַשערט צו זײַן אַ סאָרט נר-תּמיד. אַ פּסיכאָלאָג, צו וועמען מאיר פֿלעגט גיין צוריק מיט יאָרן, האָט געהאַט אַ סבֿרה, אַז מאיר האָט אַלץ געטאָן, כּדי זיך אַרויסדרייען פֿון דעם וואָגיקן „פֿליכט‟. ער האָט נישט געהאַט קיין קאָפּ צום לערנען, נישט געטויגט אויף אַ געשעפֿט, אָנגעטראָפֿן אויף אַ שלעכטן זיווג, געווען אַן אומבאַהאָלפֿענער טאַטע… אַזוי צי אַנדערש, איז די אונטערשטע שורה געבליבן די זעלביקע.
די דירה איז געווען ליידיק. קיינער האָט אים נישט געוואַרט. דאָס איז נישט געווען קיין חידוש. אַזאַ איז זי געווען זינט ער האָט זיך אַהין אַרײַנגעצויגן מיט צוויי יאָר צוריק נאָכן גט. קיינער האָט אַהין נישט אַרײַנגעשמעקט: נישט ביידע זין, נישט זײַנע אַלטע טאַטע-מאַמע און אַוודאי נישט זײַן שוועסטער, וואָס האָט געקראָגן אַ גרין-קאַרט מיט אַ פֿופֿצן יאָר צוריק און פֿון דעמאָלט אָן שיקט זי קיין ישׂראל בלויז פֿאָטאָגראַפֿיעס פֿון אַ שמייכלענדיקער, גליקלעכער משפּחה. ער האָט געפּרוּווט זיך צו דערמאָנען ווי הייסן אירע קינדער, אָבער די פֿרעמדע נעמען האָבן, ווי אויף צו להכעיס, נישט געוואָלט אַרויסקריכן פֿון די ווייניק-גענוצטע קעמערלעך אין זײַן מוח. יאָ, אַלץ צעטרענט זיך, צעקריכט זיך. אָבער ער האָט חבֿרים. אַ שאָד, וואָס ער קען זיך נישט דערמאָנען איצט אין זייערע נעמען.
די דירה האָט געהאַט איין גרויסע מעלה. זי האָט געהערט צו אַ באַיאָרטן אַלמן, אַ פּראָסטער מענטש, וועמען ס׳האָט ווייניק געאַרט די סיטואַציע פֿון דעם וווין-מאַרק, עס איז אים נישט אָנגעגאַנגען אין לעבן, אַז דער שמאַלץ זאָל רינען איבער די ליפּן, און אַזוי אַרום איז דאָס דירה-געלט נישט געוואַקסן ווי בײַ די איבעריקע דירות אין דעם געגנט. אַ באַשיידענע דירה. עס האָבן איר נישט אויסגעפֿעלט קיין פּוצענישן אָדער באַזונדערע באַקוועמלעכקייטן. אַלץ האָט אין דער דירה געטראָגן אַ ניצלעכן, פּראַקטישן כאַראַקטער. זי איז געווען ענלעך אויף אַ צימער אין אַ ביליקן האָטעל: די געסט קומען אַרײַן און גייען אַוועק, נישט איבערלאָזנדיק קיין שפּור. קורץ נאָכן זיך אַרײַנציִען, האָט ער זיך אײַנגערעדט, אַז ער וועט מאַכן דאָס אָרט אויסזען מער היימיש, אָבער אין גיכן האָט ער אײַנגעזען, אַז ס׳איז פּשוט אוממעגלעך. ער וועט זיך תּמיד פֿילן דאָ ווי אַ גאַסט אויף אַ ווײַל.
די דירה איז באַשטאַנען פֿון איין לענגלעכן צימער. אין איין עק איז געשטאַנען אַ שמאָלע בעט מיט באַבלימט בעטגעוואַנט. אין דעם צווייטן עק איז געווען אַ קליינע קיך, ממש ווי אין די קינדער־גערטנער, וווּ די מיידעלעך האָבן ליב צו טראַסקען אין אַזאַ „קיכל‟ מיטן קליינעם, פּלאַסטישן געפֿעס. אין מיטן צימער אַנטקעגן דער ליידיקער וואַנט איז געשטאַנען אַ בלויע סאָפֿע. מאיר האָט געהאַט אַמאָל בדעה צו קויפֿן אַ טעלעוויזאָר, אָבער ער האָט עס יעדעס מאָל אָפּגעלייגט, ביז ער האָט זיך צוגעוווינט צו דער ליידיקער וואַנט.
דאָס לעצטע מאָלצײַט! ער האָט האַסטיק אַן עפֿן געטאָן דאָס טירל פֿון דעם אײַזקאַסטן. עס האָט זיך אַנטפּלעקט פֿאַר אים אַ קאַלטע און פּוסטע וועלט. עס איז נישט געווען אינעווייניק קיין ברעקל עסן אויף דער פּאָליצעס. די ליידיקייט האָט אים דערשטוינט. וויפֿל צײַט שטייט דער אײַזקאַסטן אַזוי? וואָס האָט ער געגעסן נעכטן? אָסור אויב ער געדענקט עס. וואָס איז דאָ אין די שאַפֿקעלעך אין קיך? אַ סלויעקל מיט זויערע אוגערקעס, אַ פּושקע סאַרדינען (לויט דער דאַטע אונטן טויג עס שוין נישט), קאַווע און צוקער. זאָל זײַן די לעצטע קאַווע.
מאיר האָט אָנגעצונדן דעם עלעקטרישן סאַמאָוואַר. אַ בלוילעך ליכטל האָט זיך אָנגעצונדן, דער מאָטאָר האָט געכאָרכלט און קורץ דערנאָך האָט דאָס וואַסער אָנגעהויבן בולבלען.
ער האָט אַ זופּ געטאָן פֿון דער בריִענדיקער קאַווע… וואָס האָט ער געשריבן דאָרט, אין זײַן בריוו? עס האָט זיך אָנגעהויבן אַזוי: „טײַערע עלטערן, עס איז אײַך נישט לײַכט. איך ווייס. אָבער עס איז אַן אומזין זיך אַליין באַשולדיקן אין דעם. קיינער איז אין דעם נישט שולדיק. ס’איז דען נישט בעסער זיך געזעגענען און אַוועקגיין, כאָטש ס’קען זײַן, אַז ס’איז נאָך צו פֿרי, איידער אַוועקגיין אָן אַ זײַ-געזונט, ווען ס’ווערט שוין טאַקע גוט שפּעט? איך האָב געהאַט אַ שיין לעבן און אויב ס’איז טיילמאָל געוואָרן נישט שיין און טיילמאָל אַפֿילו מיאוס, טראָג איך נישט קיין האַרץ אויף אײַך. דאָס לעבן איז אַ ריי צופֿעליקייטן, אַ באַרג אַקצידענטן, אויסגערטראַכטע געשעענישן, מפּלות — אָן אַ פֿאַרוואָס. די הצלחה וואָס קומט, קומט גלאַט אַזוי אין דער וועלט אַרײַן. אפֿשר איז גאָר נישט קלוג דאָס, וואָס איך שרײַב איצט. איך בין קיינמאָל קיין קלוגער נישט געווען. איר האָט זיך געמוטשעט מיט מיר אין די קינדער-יאָרן. איך האָב זיך געמוטשעט מיט מײַנע אייגענע קינדער, און איצט מוטשע איך זיך מיטן לעבן אַליין. איך בין מיד. זײַט געזונט.‟
מאירס פּלאַן איז געווען אַ פּשוטער. ער וועט פֿאַרמאַכן אַלע פֿענצטער, אַראָפּלאָזן די לאָדנס, אַ דריי טאָן די קנעפּלעך אויף דער פּליטע און גיין שלאָפֿן. ער האָט געלייענט מיט אַ פּאָר יאָר צוריק, אַז אַן אַלט פּאָרפֿאָלק אין חיפֿה האָט געטאָן דאָס זעלבע. מע האָט זיי געפֿונען אויפֿן אַנדערן טאָג, ליגנדיק אַרומגענומען אין בעט. ס׳וועט אויך נישט שאַטן אײַננעמען עטלעכע שלאָף-פּילן, כאָטש דאָס פֿלעשעלע איז כּמעט ליידיק.
פּלוצעם האָט ער באַמערקט, אַז ער איז אָנגעטאָן אין דער פּיזשאַמע. צו וואָס דאַרף מען אָנטאָן די פּיזשאַמע, אַז ער וויל באַגיין זעלבסטמאָרד, צו אַלדי שוואַרצע יאָר? נו, מענטשן טוען זאַכן נישט אָפּגעבנדיק זיך קיין חשבון בשעת-מעשׂה. יעדנפֿאַלס, האָט ער נישט געהאַט קיין חשק זיך איבערטאָן אָדער אויסטאָן. דער געדאַנק, אַז די פּאָליציי וועט אים געפֿינען נאַקעט, איז אים גאָר נישט געפֿעלן.
ער האָט זיך געלייגט אויפֿן בעט און געוואַרט. ער האָט פֿאַרגלאָצט די אויגן אויף דער סטעליע. וועגן וואָס טראַכט מען פֿאַרן טויט? ער האָט נישט געקענט אַרויסקוועטשן פֿון זיך קיין ברעקל מחשבֿה. ער האָט געפּרוּווט טראַכטן וועגן די קינדער, אָבער זייערע געשטאַלטן זענען אויפֿגעשוווּמען פֿאַר זײַנע אויגן עטוואָס פֿאַרנעפּלט, נישט געהאַט קיין ממשות. פֿאַר וואָס איז ער אַזוי ווי ער איז? פֿאַר וואָס זײַנע עלטערן זענען אַזוי ווי זיי זענען? פֿאַר וואָס קריגן זיי זיך אָן אַן אויפֿהער? ביידע זענען שוין פֿאַרקאַלכט, זשיפּען קוים, לעבן נאָר אַ דאַנק אַ פֿולן שאַנק מעדיקאַמענטן, און זיי רײַסן זיך נאָך אַלץ, פֿאַרגינען נישט יענעם, כאַפּן זיך בײַם גאָרגל בײַם סאַמע ראַנד פֿון אָפּגרונט. נו, אָבער דער סוף איז נאָענט. ער דאַרף זיך באַרויִקן, אײַנשטילן אין זיך דעם פֿאַרדראָס. ער איז קיינעם גאָרנישט ניט שולדיק. קיינער איז אים גאָרנישט ניט שולדיק. דער סוף וועט באַלד קומען.
דער סוף איז נישט געקומען. מאיר האָט אײַנגענומען פֿיר שלאָף-פּילן אָבער ער האָט נישט געקענט צומאַכן קיין אויג. ער האָט זיך אויפֿגעהויבן פֿונעם געלעגער. ער האָט נישט דערשמעקט קיין גאַז. דער גאַז איז געווען אָפֿן — אין דעם האָט ער נישט געצווייפֿלט. ער האָט געדרייט נערוועז די קנעפּלעך פֿון דער פּליטע אַהין און אַהער, אָבער קיין גאַז איז נישט אַרויסגעקומען. דער רוח זאָל אים נעמען! אויך צום שטאַרבן טויג ער נישט.
מאיר האָט אָנגעטאָן די שטעקשיך, אַן עפֿן געטאָן די טיר און איז אַרויס אין דרויסן. אַ קאַץ איז אים איבערגעלאָפֿן דעם וועג. ער האָט שיִער נישט אָנגעטראָטן אויף איר. די מיסט-זאַכן זענען אַרויסגעפֿאַלן פֿון די צוויי הויכע גרינע מיסטקאַסטנס, וואָס האָבן איצט אויסגעזען ווי מאָדנע לעבעדיקע באַשעפֿענישן, וואָס די דושנע נאַכט האָט אין זיי אַרײַנגעאָטעמט אַ נשמה. אַ זויער-זיסער ריח האָט אָנגעפֿילט מאירס לונגען. די לבֿנה האָט זיך געהוידעט הויך איבער די שוואַרצע בנינים. מאיר האָט אָנגעטאַפּט זײַן וועג צו די גאַז-באַלאָנען. אַ טרוקענע צווײַג איז פּלוצעם אַרויסגעשפּרונגען פֿון דעם שטויביקן קוסט, וואָס איז זיך צעוואַקסן אויף הפֿקר אונטער זײַן פֿענצטער, און אים אַ דראַפּע געטאָן איבער דער קני. דער ווייטיק איז געווען שאַרף. מאיר האָט אויסגעשריגן הויך, ווי אַ ייִנגעלע.
אַ פֿענצטער האָט געטאָן אַ סקריפּע אויפֿן צווייטן שטאָק. אַ פֿאַרקריפּלטער שאָטן פֿון אַ קאָפּ האָט אַרויסגעשטעקט פֿון דער דירה, און ס׳האָט זיך דערהערט אַ פֿאַרזשאַווערטע שטים: „גנבֿים! ראַטעוועט! אָט קלינג איך אין פּאָליציי!‟ צוויי דינע שאָטנס, די הענט, האָבן גענומען זיך האַסטיק באַוועגן.
„איך בין נישט קיין גנבֿ!‟, — האָט מאיר אַרויפֿגעשריגן צו דעם שאָטן אויפֿן צווייטן שטאָק.
„איז, וואָס זשע טוט איר אין דרויסן אין אַזאַ שפּעטער שעה?‟, — האָט געפֿרעגט דער שאָטן און אַ מין סאָרט ווייכקייט האָט זיך אַרײַנגעוואָרפֿן איז זײַנע פֿאַרזשאַווערטע רייד. נאָך אַ רגע האָט ער צוגעגעבן: „גאָט אַליין פּאָפֿט שוין געשמאַק!‟
„איך האָב געוואָלט זען, וואָס עס טוט זיך מיט מײַנע גאַז-באַלאָנען. נישטאָ קיין גאַז אין מײַן דירה. איך האָב געכאַפּט אַ שמײַס איבער דער קני.‟
„אַ שמײַס, האַ? האָסט זיך פֿאַרוווּנדעט? אַ מינוטקעלע…‟
דאָס פֿענצטער אויף דעם צווייטן שטאָק האָט זיך פֿאַרמאַכט מיט אַ קלאַפּ. מאיר האָט רעכט נישט געוווּסט וואָס צו טאָן: ער זאָל גיין צוריק צו דער דירה? ווײַטער זוכן זײַנע גאַז-באַלאָנען? וואַרטן אויף… אויף וואָס טאַקע?
אַ קליינטשיקער שאָטן האָט זיך באַוויזן אין הויף. ער האָט אונטערגעהינקט אויף אַ פֿוס און זיך אָנגעשפּאַרט מיט דער האַנט אויף אַ שטעקן.
„אוי, מאַמע גוטע! מאירל, וואָס האָסטו אָפּגעטאָן?‟ — האָט דער שאָטן געצערטלט מאירן.
„איר קענט מײַן נאָמען?‟
„איך זאָל נישט קענען דײַן נאָמען? איך האָב אים דען אַליין געוואָלט דיר געבן. און דײַן טאַטע, ווי ער האָט זיך געפֿירט, ממש ווי אַ גוי, אָבער מע טאָר נישט רעדן אַזוי. נו, וואָס האָט ער געהאַט צו מײַן פֿאָטער? מײַנע שׂונאים, טפֿו!‟
די אַלטיטשקע, וואָס איז ערשט אַרויסגעקראָכן פֿון דער געדיכטער פֿינצטערניש, האָט אַ שפּײַ געטאָן אויף אַ זײַט, געמורמלט צו זיך אַ פּאָר ווערטער און לסוף אַרויסגעלאָזט אַ קרעכץ: „טאַטע-פֿאָטער…‟.
מאיר האָט געשטאַמלט: „באָבע? דו לעבסט? איך האָב געמיינט…‟
די באָבע האָט געשמייכלט, אַרויסווײַזנדיק אַ קאַסטן קליינע געלע ציין, די צוויי זילבערנע קרוינען אויף די צוויי פֿאָדערשטע ציין האָבן אַ פֿינקל געטאָן.
„געמיינט, איך ליג טיף אין דער ערד? חלומות! עס איז נישטאָ קיין טויט.‟ — די באָבע האָט אַרויסגעשטעקט אַ פֿלעשעלע יאָד און אַ קליאָטשע וואַטע פֿון דער קעשענע. — „ווײַז אַהער. וווּ טוט דיר וויי, אייניקל מײַנס?‟
מאיר האָט נאָך אַלץ געהאַלטן די דלאָניע אויף דער וווּנד.
„אַראָפּ ס’הענטעלע. נעם אַראָפּ, מאירל. ס’וועט נישט וויי טאָן. די באָבע קען נישט מאַכן ס’זאָל דיר וויי טאָן.‟
די קליינטשיקע פֿרוי האָט זיך אַראָפּגעבויגן מיט דער קליאָטשע וואַטע אין דער האַנט און זי געהאַלטן אַ ווײַל, צוגעלייגט צום שניט.
„זעסט? ס’טוט נישט וויי, אמת?‟ — האָט איר שטילע שטים געסקריפּעט. זי האָט געגלעט מאירן איבערן קאָפּ מיט איר פּוכיקער האַנט. — „ס’טוט שוין נישט וויי, זעסט?‟
„באָבעניו, נישט דאָרט טוט וויי… איך זינק אײַן… איך פֿאַל, און איך ווייס נישט, ווען מײַנע פֿיס וועלן באַרירן דעם באָדן. איך יאָג מיך נאָך געלט, אָבער די חובֿות וואַקסן ווי…‟
„ווי אויף היוון.‟
„יאָ! אַזוי פֿלעגסטו טאַקע זאָגן, ווי אויף הייוון. דאָס לעצטע געשעפֿט מײַנס האָט געקראַכט. דער שותּף האָט געשטעלט פֿיס, און איך בין געבליבן ווי…‟
„ווי אויף וואַסער.‟
„יאָ. וואָס טוט מען מיט די חובֿות? צוריקצאָלן איז פּשוט אוממעגלעך און די קינדער און דאָס ווײַב. דאָס הייסט, בעת מיר האָבן זיך געגט, בין איך געווען זיכער, אַז מיר וועלן בלײַבן גוטע פֿרײַנד…‟
„דאָס איז נישט געשען?‟
„ניין, אַז ס׳גייט אין געלט, איז יעדער גרייט דיך דערטרינקען אין…‟
„אין אַ לעפֿעלע.‟
אין דער פֿרי, קורץ נאָך דעם ווי זײַן וועקזייגער האָט זיך צעליאַרעמט, האָט איין שכן זיך אויפֿגעכאַפּט און גלײַך דערשמעקט אַ שאַרפֿן ריח פֿון גאַז. נאָך אַן ערך צען מינוט האָבן זיך באַוויזן אונטן צוויי שלעפֿעריקע פּאָליציאַנטן. איין פּאָליציאַנט איז געגאַנגען אין הויף צו באַטראַכטן די גאַז-באַלאָנען. מע האָט אויך גערופֿן אַ גאַז-טעכניקער, אָבער יענער האָט זיך פֿאַרזאַמט אונטערוועגנס.
דער צווייטער פּאָליציאַנט איז געבליבן שטיין און האָט באַטראַכט דעם אַלטן בנין מיט צוגעזשמורעטע אויגן. עטלעכע פֿאַרזאָרגטע שכנים האָבן זיך אַרויסגעשאַרט פֿון די דירות, אַראָפּגעגאַנגען די טרעפּ און זיך פֿאַרזאַמלט אין דרויסן לעבן דעם אַרײַנגאַנג.
„ווער טוט אַזאַ זאַך?‟ — האָט זיך געבייזערט אַ מאַן מיט אַן היפּש בײַכעלע און אַ קאַמע גרויע, צעשויבערטע האָר.
אַ פֿרוי מיט אַ קליין, אומרויִק הינטעלע האָט געטײַטלט אויף דער דירה, וואָס געהערט צום אַלמן און געזאָגט, אַז לויט איר מיינונג, קומט דער ריח גראָד פֿון דאָרטן.
„ווער וווינט דאָרט איצט? — האָט זיך נאָכגעפֿרעגט דער פּאָליציאַנט און געשענקט דעם אַרום אַ ברייטן גענעץ.
זי געדענקט שוין נישט. אַ מאָל האָט דאָרט געוווינט אַ יונגע פֿרוי מיט אַ קליין מיידעלע דערנאָך אַן אַלטער בחור און איצט? ניין, זי געדענקט נישט. די לאָקאַטאַרן בײַטן זיך כּסדר, ווי אין אַ האָטעל-צימער. דער פּאָליציאַנט האָט אָנגעקלאַפּט אין דער טיר מיט זײַן שווערן פֿויסט, אָבער קיינער האָט נישט געענטפֿערט.
דער הימל איז געווען העל-גרוי. די מילדע, פֿרימאָרגנדיקע זון איז ערשט אַרויפֿגעקראָכן איבער די דעכער. אַ גילדענע ליכטיקייט האָט אַ קיצל געטאָן די פֿאַרשלאָפֿענע שטאָט.
מאירל און די באָבע האָבן געשוועבט געלאַסן אין דער לופֿטן און אַראָפּגעקוקט אויף די שטילע גאַסן, וועלכע האָבן זיך דערוועקט צוביסלעך.
„באָבעניו, דאָס לעבן איז נישט געווען פֿאַר מיר. איך האָב מיך געמוטשעט אַזוי פֿיל יאָר, אָבער עס איז קיינמאָל נישט געווען גענוג, און איצט האָט עס זיך אויסגעלאָזט אַזוי, ווי עס האָט זיך אויסגעלאָזט.
„מאירל, אויב אַזוי איז געווען, הייסט עס, אַז אַזוי האָט עס געדאַרפֿט זײַן. בײַ מיר איז אַלץ איינס.‟
„איך בין מיאוס געפֿאַלן.‟
„שאַ, שאַ, טראַכט נישט וועגן דעם. צו וואָס זיך גריבלען אין אַלטוואַרג? זאָג מיר, דער שניט טוט דיר נאָך וויי?‟
„ניין.‟
„זייער גוט, איצט וועט דיר שוין גאָרנישט וויי טאָן.‟
Yiddish Branzhe 