װױנען אױפֿן װעג

מישאַ שאַפּיראָ

אונדזער מזל שיין: מיר װױנען
אױפֿן װעג…
(ה. לײװיקס, „אױף די װעגן פֿון סיבירער‟)

איך בין געװען אַ גאַסן־היפּי און פֿלעג פֿיל מאָל קומען אין אַ שטאָט, װוּ איך קען נישט קײנעם און קענער קען מיך נישט. איין מאָל בין איך געפֿאָרן ווי אַ מיטפֿאָרער אין אַ קלײן שטעטל אין אַריזאָנע. מיר זײַנען אַראָפּגעפֿאָרן פֿון די קלײנע בערג. עס איז געװען נאַכט און פֿאַר אונדזערע אױגן איז געליגן די ליכט פֿון דעם שטעטל אין טאָל. אפֿשר פֿופֿצן, צװאַנציק טױזנט אײַנוווינער. באַלד װעל איך זיך געזעגענען מיט די לײַט אין דעם אױטאָ, און זיך גיין מײַן וועג… אָבער װאָס איז געשען? איך געדענק נאָר דעם מאָמענט פֿון אַראָפּפֿאָרן אין שטעטל און נאָך דעם — גאָרנישט.

איך געדענק אױך, אַז אַן אַנדערס מאָל זײַנען מיר אָנגעקומען בײַ נאַכט אין קעמברידזש, מאַסאַטשוסעטס. מיר זײַנען געגאַנגען אין Cambridge Commons. צװײ מענטשן זײַנען צו אונדז צוגעקומען. זײ האָבן געװאָלט אויספֿרעגן אונדז װעגן נאַרקאָטיקן.

„איך װיל אַ זאַק העראָיִן!‟ — האָט איינער זיך אָנגערופֿן.

װער רעדט אַזױ? דערבײַ האָבן זיי זיך צװישן זיך איבערגעפֿײַפֿט אײנער מיטן אַנדערן. ס׳איז באַלד קלאָר געוואָרן, אַז זיי זײַנען פּאָליציאַנטן, און זייער פֿײַפֿערײַ האָט געזאָלט זײַן זײער קאָד. אַ סוד אויף גאַנץ בראָד!

מיר האָבן זיך געלאָזט גיין צו האַרװאַרד יאַרד. קײנער האָט אונדז נישט אָפּגעשטעלט. די דרױסנדיקע טירן פֿון די סטודענטישע דירות זײַנען נישט געווען פֿאַרשפּאַרט און מ׳האָט געקאָנט פֿרײַ אַרײַנגיין און זיך זעצן אױפֿן דיל. אין עטלעכע מינוט אַרום איז אַרײַנגעקומען דער װעכטער.

„װאָס טוט איר דאָ, דזשענטלמען?‟
„מיר װאַרטן אױף אונדזער חבֿר.‟
„װאָס איז זײַן נאָמען?‟

איך האָב פֿריִער פֿאַרן אַרײַנגיין אין שטוב אַ קוק געטאָן אויפֿן שילדל.

„מאַרק בענסאָן.‟ [1] — האָב איך געזאָגט
„אַ גוטע נאַכט, דזשענטלמען.‟

צי האָט ער אונדז געגלײבט? מסתּמא נישט. אָבער דאָס איז געװען האַרװאַרד אין די אַלטע טעג. ער האָט באַשלאָסן, אַז מיר האָבן געװוּנען די שפּיל און איז געװען אַ לײַט.

אָבער נישט אַלץ איז שטענדיק געװען אַזױ פֿײַן און לײַטיש. איך געדענק, ווי מיר זײַנען געפֿאָרן אין לאָס־אַנדזשעלעס. מיטאַמאָל האָבן אונדז אָנגעיאָגט צװײ פּאָליצײ־אױטאָס. מײַן חבֿר האָט געהאַט אַ האַשיש־ליולקע און איז אַנטלאָפֿן. די פּאָליצײ־לײַט זײַנען אים נאָכגעלאָפֿן. איינער איז געבליבן לעבן אונדז. ער האָט אַרױסגעצױגן זײַן רעװאָלװער, אַרומגעפֿאָכעט מיט אים אין לופֿטן און געשריגן: „לױף נאָך אים!‟

איך בין געװאָרן גאַנץ נאַריש, אײַנגעבױגן מײַנע אַקסלען און געברומט: „איך גײ אין ערגעץ נישט!‟ ער האָט אַרויסגעלאָזט אַ ביסל לופֿט פֿון זיך און אַרײַנגערוקט דעם רעװאָלװער צוריק אין דער קאָבורע. מיר האָבן געװאַרט, אַז זײַנע חבֿרים זאָלן זיך אומקערן מיט אונדזער חבֿר…

אַזעלכע זאַכן זײַנען לאַנגע יאָרן געשען מיט שװאַרצע מענטשן אין אַמעריקע. מיר האָבן נישט גוט פֿאַרשטאַנען יענע צײַט, אָבער װען מיר האָבן אָנגעהױבן אַליין צו װױנען אױסער דער געװײנטלעכער געזעלשאַפֿט, האָבן מיר װאָלונטירט צו זײַן „שװאַרץ‟ אױף אַ סעזאָן.

[1] מאַרק בענסאָן — באַקאַנטער ענגלישער קריקעט־שפּילער