דיכטער, דראַמאַטורג, טעאַטראַלער טוער, ליטעראַטור־קריטיקער, איז שטערנבערג געבוירן געוואָרן אין ליפּקאַן, בעסאַראַביע. ער האָט זיך געלערנט אין קאַמענעץ־פּאָדאָלסקער גימנאַזיע. דעביוטירט מיט אַ מעשׂהלע אין דער אָדעסער צײַטונג „אונדזער לעבן‟ (1908) און איז אויפֿגעמונטערט געוואָרן צום שרײַבן דורך ביאַליקן און פּרצן. שפּעטער דרוקט ער זײַנע לידער אין אַבֿרהם רייזענס זאַמלבוך „פֿרײַע ערד‟ (1910), אין זײַן וואָכנבלאַט „דאָס נײַע לאַנד‟ (ניו־יאָרק, 1911־1912) און אין אַנדערע אויסגאַבעס.
אין 1914 באַזעצט זיך שטערנבערג אין רומעניע, און דאָרט הייבט זיך אָן זײַן צעצווײַגטע ליטעראַרישע, טעאַטראַלע און קולטור־געזעלשאַפֿטלעכע טעטיקייט. אין בוקאַרעשט האָט ער געשאַפֿן אַ ייִדישן רעוויו־טעאַטער, פֿאַר וועלכן ער האָט געשריבן מוזיקאַלישע קאָמעדיעס, קליינקונסט־פּיעסעס און באַקומען אַ שם פֿון אַ טאַלאַנטירטן רעזשיסאָר. אין די יאָרן 1924־1926 האָט ער אָנגעפֿירט מיט דער „ווילנער־טרופּע‟ אין בוקאַרעשט, שפּעטער פֿאָרט ער אַרום מיט אַ טעאַטראַלער טרופּע אונטער זײַן אויפֿפֿירונג איבער די גרעסערע שטעט פֿון מיזרח־אייראָפּע. אין די 1920ער־1930ער יאָרן איז ער געווען דער פּאָפּולערסטער אין רומעניע טעאַטער־טוער, דיכטער, פּובליציסט, קולטור־טוער.
אין 1940, נאָכן פֿאַרכאַפּן בעסאַראַביע און זי פֿאַרוואַנדלען אין אַ טייל פֿון סאָוועטן־פֿאַרבאַנד, איז שטערנבערג, וואָס האָט זיך אומגעקערט אין סאָוועטישער מאָלדאַוויע, געשטעלט געוואָרן אין שפּיץ פֿונעם נײַ־געשאַפֿענעם מלוכישן ייִדישן טעאַטער אין בעלץ. צופּאַסן זיך צו דער אידעאָלאָגישער סאָוועטישער טעאַטער־סיסטעם האָט ער נישט געקאָנט, האָט ער זיך אין גאַנצן אָפּגעגעבן מיט פּאָעזיע. ער דרוקט זײַנע לידער און אַרטיקלען אין דער צײַטונג „אייניקײַט‟, אינעם אַלמאַנאַך „היימלאַנד‟.
אין 1949 ווערט ער אַרעסטירט און פֿאַרשיקט אויף זיבן יאָר קיין סיביר. נאָכן באַפֿרײַט ווערן און אַ רעהאַביליטירטער באַזעצט שטערנבערג זיך אין מאָסקווע. אַקטיוו געדרוקט זיך אינעם זשורנאַל „סאָוועטיש היימלאַנד‟. אין יאָר 1973 פֿאַלט דער שרײַבער אַרײַן אין שפּיטאָל מיט אַ שווערער קרענק. צו יענער צײַט האָט ער שוין געהאַט באַקומען אַ דערלויבעניש אַרויסצופֿאָרן קיין ישׂראל, אָבער עס נישט דערלעבט.
יעקבֿ שטערנבערג — לידער
הײַנריך הײַנע
גלייב איר, עס איז וואָר,
אַז פֿאַרמאַכט, פֿאַרשלאָסן שוין די בויד
פֿון דער פּופּן־שפּיל פֿון זײַן הומאָר?
כ׳האָב אַ פֿרײַנד אַ דיכטער
איז ער אייפֿערזיכטיק ווי אַ ווײַבל,
לאָז דאָס אייפֿערזיכטיק טײַבל
לויבן זיך מיט אייגענעם טײַוולסקויט —
כ׳וויל עס גאָרניט רייצן,
איך פֿון מײַן זײַט נאָר בין אָפֿן מודה:
אַלע טראָגן מיר אַרום אין גאַס אויף אונדזער פּלייצע
הײַנריך הײַנעס פּופּן־בויד,
און פֿאַרדינען זיך דערבײַ דאָס שווערע
שטיקל ברויט.
אָבער נאָכן טאָג, ווען זון גייט אונטער טראַגיש רויט,
ווערט אין בודע
שטיל. איז ווייסן מיר: די פּופּן, משה, קריסטוס, בודאַ
האָבן דאָרט פֿאַרנעמען די אַרענע.
פֿלאַמען כאַפּן זי אַרום. זי ברענט און קאָן זיך ניט פֿאַרברענען
און מיט פֿײַעריקער בויד
אויף דער פּלייצע, הייליק רויט
אינעם זונפֿאַרגאַנג — מיר שפּילן זיך מיט גאָט און מיט טויט,
ווי להבֿדיל מיט די חיות אין דער שטײַג די דאַרע מויד,
און פֿאַרדינען זיך דערבײַ דאָס שווערע
שטיקל ברויט.
פֿראַנקרײַך אויף דער גאַס
פֿראַנקרײַך אויף דער גאַס…
פּונקט ווי אויף אַ טיש אַ ברענענדיקער לאָמפּ מיט גאַז,
אויסגעגאָסן זיך די רעגאַליסטן אויף די מאַרקן און בולוואַרן,
ווי אויף אַלע ראָגן שטייען פֿאַרשטיינערטע די שאָטנס די קאָמונאַרן.
לעבן אײַזערנעם צילינדער פֿונעם שטאָלענעם פֿאַבריקאַנט
שפּאַנט
פֿרומע יאַרמעלקע און חוזק־מיצל מאָנסיע אַרפּאַגאָן —
דער צווייטער הער אין לאַנד.
אונטער אָרעם מיט שקאַטולקע, וווּ ער האַלט זײַן גאָלד־שטיק געלן,
הינקט אַרום געשפּענסטערט, סליונעט צווישן די רעבעלן —
אָרעמע געגאַרטע פֿאַשטשיאַ־בונטאַרן,
אָט דער העלד מאָליערס אין אַלע זײַנע מאָסן, עקזעמפּלאַרן
אויף די זעלבע מאַרקן און בולוואַרן,
וווּ אויף אַלע ראָגן שטייען די שאָטנס פֿון די קאָמונאַרן.
וויי! זיי קענען אים, דאָס אַלטן, ליגנערישן, שטאַרקן
אַרפּאַגאָן —
איצט בשעת אין גאַס ער גיריק קלעטערט,
מיט די פּאָלעס שטורעמדיק צעוועטערט,
זיך אַרויפֿצוכאַפּן אויף די טעמפּע קאַרקן
פֿון אַפּאַש און סאַמע שפּיץ קאַנאָן —
אים דאָס געלט פֿון זײַן שקאַטולקע נאָך אויסשיטן
דאָ, אין סאַמע מיטן
פֿון די מאַרקן…
פֿראַנקרײַך אויף דער גאַס.
פּונקט ווי אויף אַ טיש אַ ברענענדיקער לאָמפּ מיט גאַז,
אויסגעגאָסן זיך די רעגאַליסטן אויף די מאַרקן און בולוואַרן,
ווי אויף אַלע ראָגן שטייען פֿאַרשטיינערטע די שאָטנס די קאָמונאַרן.
„ווין, דו שטאַדט!‟…
כ׳הייב אָן פֿונעם עפּילאָג —
פֿון אויסקושן אַיעדן וווּנד, אַיעדן צוואָק
אויף מאַרטירער־לײַב אין עסטרײַכס תּליה־וואַלד,
וווּ די שוואַרצע ראָבן, טמא (יאָ מע מעג שוין זאָגן באַלד)
טמא ווי גענאָסע מאַקדאָנאַלד,
פֿרעסן אונדזער פֿלייש,
און מיט קאַלטער, שאַרפֿער רייש,
און מיט אַלע קלעריקאַלישע העוויות
קראַקן נאָך די טויטע העלדן שוואַרץ משניות…
כ׳הייב אָן פֿונעם עפּילאָג
און איך זאָג:
— ווין, דו שטאַדט
מיט עלטסטע ווײַסע דיפּלאָמאַטישע האַנטשן און צילינדער,
וואָס דו האָסט פֿאַר זיי פֿון תּמיד אָן געשנאָרערט רעכט אויף רויב,
ווי עס בעטלען ברויט, להבֿדיל, דײַנע אָרעמע גאַסן־קינדער
פֿאַר קאַפֿעהויז שויב!
ענדלעך פֿון דײַן קאָפּ
אַראָפּ
דײַן ראָקאָקאָ־פּאַרוק פֿון פֿרומער טערקלטויב!…
אין די אייגענע ווילדע קליאָטשע־האָר
צו בערלין אַ פּאָר
ביסט שטיין געבליבן.
ביזן גרוב, דו מיינסט, דו וועסט זיך אַזוי ליבן
מיט דײַן זיסן אָפּערעטע־פּרינץ,
וואָס איז אויסן נאָר דײַן פּותּיקא, דאָס ביסל מינץ…
אַלטע ציילעמניצע, עובֿר־בטלדיקע פּריצה — ווין דו — שטאַדט —
לאַנג צעבראָכענער טאָפּ אָן לינדז!
זיגן סוף כּל סוף וועט אָבער אַלץ דײַן נאָבלער פּראָלעטאַריאַט
און דער איידלער אַרבעטער פֿון לינץ.
ריגע
ריגע
איז אַן אַלטע, נײַע שטאָט אַזאַ
בײַ דעם ים
דעם באַלטישן און בײַ דער דווינע
און אַ חוץ אויך בײַ דער: א אַ
גאַנץ באַזונדער
איז אַ שטאָט גאָר ריגע —
נישט פֿאַר היגע.
מן־הסתּם
פֿילט עס אויך דער ים
ערגעץ אין זײַן טיפֿן האַרץ
און דערפֿאַר וועט ער נאָך קומען
זיצן דאָ מיט מיר אין „אָטאָ שוואַרץ‟…
און אַז אויף טשיקאַווע
לעבן אונדז בײַ שאָל און קאַווע
קומט אויך טרעפֿן זיך די דווינע
מיט דער א אַ,
וועט די גאַנצע ווײַסע „עמיגראַנשטשינע‟
זיך צעלויפֿן רעטן
פֿון די כוואַלענדיקע וועלן
צום קאַפֿעהויז שוועלן.
און פֿון דאָרטן — טויבע פֿון דעם וואַסער־שאַל —
צום פֿאַרבליבענעם דענקמאָל־פּיעדעסטאַל
פֿון אַראָפּגעהאַקטן צאַר
אויפֿן בריווידאָס־בולוואַר…
אָט אַזוי, דערלייזט פֿון אַלע ווײַסע עמיגראַנטן,
וועל איך גיין באַקוקן נאָכאַמאָל די קאַנטן
בײַ דעם ים,
די דווינע
און די א אַ.
ריגע —
איז אַן אַלטע, נײַע שטאָט אַזאַ.
ניט אַנדערש…
ניט אַנדערש, נאָר אַ גליק פֿאַר מיר דאָס קינד —
דאָס פֿרעמדע קינד, וואָס כ׳טרעף עס דאָ אין פּאַרק.
שוואַרצהויטיק, אויסגעקושט פֿון זון און ווינט,
איז אים דאָס צפֿונדיקע האַרבסט־ליכט קאַרג.
כ׳בין גרייט אים געבן אויך אַוועק אַ טייל
פֿון חלק מײַנעם זון און ווינט און לופֿט.
אָ, שפּאַניש טונקל־ליכטיק קינד, עס רופֿט
צו דיר מײַן טרויעריק געמיט: אוי הייל
מײַן קראַנקן גײַסט, וואָס איז אַזוי באַשווערט,
וויש אויס זײַן שויב פֿון דרימל, אײַז און טרערן,
קער אום צו אים זײַן שמייכל צו דער ערד,
די ניט געפֿעלשטע שײַן פֿון שאַרפֿער שווערד…
ליב קינד! אין צופֿלוס פֿון באַנײַטער קראַפֿט
איך פֿיל אויך, שפּיר דײַן רוישיק־זאַפֿטיק זאַפֿט.
Yiddish Branzhe 