דער פֿערציקסטער געבוירן־טאָג (5, 6)

עמיל קאַלין

דער העל-גרויער בליק פֿון דעם פּסיכאָלאָג איז געווען סײַ רויִק און סײַ דרינגלעך.
חיים האָט נישט געקענט אויסהאַלטן אָט דעם בליק. ער האָט ווידער געהאַט דאָס מאָדנע געפֿיל, אַז דער פּסיכאָלאָג פֿאַרמאָגט איבערמענטשלעכע כּוחות; ער איז מסוגל אַדורכצולייענען זײַנע מחשבֿות. ער ווייסט שוין למעשׂה אַלץ פֿון פֿריִער. די ווערטער, וואָס קומען אַרויס פֿון חיימס מויל, זענען בלויז אַ פֿאַרשפּעטיקטער עכאָ. זיי זענען נייטיק, דער עיקר, כּדי די פֿאָרשטעלונג זאָל קענען אָנגיין ווײַטער; דער פּסיכאָלאָג זאָל קענען ברומען, צושאָקלען מיטן קאָפּ און עפּעס פֿאַרשרײַבן אין זײַן געלער העפֿט.

חיים האָט זיך אַוועקגעזעצט אויף דער קליינער סאָפֿקע און דערפֿילט ווי זי קרעכצט אונטער זײַן וואָג. זײַן הינטן האָט געלאַנדט אויף איר, ווי אַ זאַק מיט שטיינער. ער איז געזעסן אַ רגע פֿאַרטראַכט, געזוכט די פּאַסיקע ווערטער, נאָר לסוף האָט זײַן מויל גענומען אַרבעטן ווי אויף דעם אייגענעם באַראָט:

מײַן מאַמע איז געשטאָרבן. יאָ, וואָס איר הערט — געשטאָרבן. שאָקירנדיק, האַ? איר זעט נישט אויס פֿאַרחידושט. איר האָט דאָס געוווּסט בחוש? אַלץ-איינס… איך בין געווען גראָד שטאַרק פֿאַרחידושט, כאָטש זי איז נישט געווען איבעריק יונג, געליטן פֿון אַ ריי פֿאַרשלעפּטע קרענק און דאָך… ווײַזט אויס, אַז איך האָב געהאַט די קינדישע איבערצײַגונג, אַז די מאַמע וועט לעבן אייביק און אויב נישט אייביק איז, כאָטש, אַוועקגיין אין אַ טיפֿער עלטער נאָך הונדערט און צוואַנציק… נישט באַשערט.

מיטוואָך, אין דער פֿרי, האָט וויקאַ מיר אָנגעקלונגען… וויקאַ, דאַרפֿט איר וויסן, איז אונדזער קרובֿה, וואָס איז אַ העלפֿט אַדוואָקאַטין און אַ העלפֿט… איך ווייס נישט פּינקטלעך וואָס נאָך. איך האָב זיך נישט געזען מיט איר אַ יאָר מיט אַ מיטוואָך, ביז אָט דעם מיטוואָך. זי האָט זיך אָפּגעגעבן מיט דער מאַמעס געציילטע לעגאַלע ענינים, נישט אמתע צרות. דאָס רובֿ זענען דאָס געווען ענינים, וואָס די מאַמע האָט אַליין אויסגעטראַכט. איך מעג זיך שווערן, כאָטש איך קען נישט זײַן זיכער אין דעם, אַז די מאַמע איז געווען וויקאַס איינציקע „קונדע‟, דער איינציקער, נישט איבעריק פֿעטן, דאָסאַר אויף וויקאַס פּאָליצע. האָב איך געהאַט ערשט אויפֿגעכאַפּט זיך פֿון שלאָף, וואָס איז געווען פֿול מיט בייזע חלומות און וויקאַ האָט מיר אָנגעקלונגען:

— פֿימע, — זאָגט זי, — עס טוט מיר באַנג. דײַן מאַמע… עס איז איר נישט גוט…
— זי איז געשטאָרבן? — פֿרעג איך.
— יאָ..
— ווען? נע… נעכטן? — האָב איך אַ קאַפּעלע אויפֿגעהויבן דאָס קול, — פֿאַר וואָס זשע האָט קיינער נישט געזאָגט קיין וואָרט פֿריִער? אויך מיר אַ משפּחה!

וויקאַס קול איז געוואָרן טעמפּ, צעשוווּמען. זי האָט עפּעס געזאָגט צו עמעצן לעבן איר. נאָך אַ רגע איז איר קול ווידער געוואָרן קלאָר:

— באַהאַלטן פֿון דיר?
— ניין, דאָס איז מיר אין קיין שום פֿאַל נישט געקומען אויפֿן געדאַנק.
— דײַן מאַמע, זאָל זיך מיִען, האָט געאָטעמט שווער און מע האָט זי פֿאַרנומען אין שפּיטאָל. זי האָט מיר געבעטן איך זאָל דיר גאָרנישט זאָגן. זי האָט נישט געוואָלט זאָלסט זיך מאַכן נאָך פּראָבלעמען. האָסט גענוג אויפֿן קאָפּ. דו אַרבעטסט שווער. אַז זי וועט זיך פֿילן בעסער, האָט די געטראַכט, וועט זי שוין אַליין רעדן מיט דיר און דו וועסט גלײַך פֿאַרשטיין, אַז דאָס איז געווען ממש אַ קלייניקייט.

אַ רגע איז געוואָרן שטיל אויף יענער זײַט ליניע. איך האָב געהערט וויקאַס אָטעמען אַ ווײַלע. באַלד האָט זי אָנגעהויבן רעדן ווידער, מיט אַ קרעכץ:

— נאָר אַ מענטש טראַכט און גאָט לאַכט. איידער וואָס איידער ווען איז איר געזונט-צושטאַנד געוואָרן ערגער. דו ווייסט אַליין, אַז זי איז נישט געווען קיין געזונטע פֿרוי, און קורץ נאָך האַלב-נאַכט איז זי שוין נישט געווען מיט אונדז…

איך האָב זיך צו אַלץ צוגעהערט און נישט געפֿונען קיין ווערטער. וואָס קען מען שוין זאָגן? אומזין! איר האָט דען אַ מאָל געהערט אַזוינס? מע לאָזט נישט וויסן די אייגענע קינדער, אַז עס קומט פֿאָר אַן ערנסטע זאַך? ווי איז דאָס מעגלעך?

— אפֿשר האָט זי נישט געוואָלט אַרויסווײַזן קיין שוואַכקייט?, — האָט דער פּסיכאָלאָג געקוקט אויף חיימען מיט זײַן רויִק-שפּיזנדיקן בליק.

אפֿשר האָט איר רעכט. אין מײַן משפּחה איז אַלץ מעגלעך, אַבסאָלוט אַלץ. וויקאַ האָט מיך געלאָזט וויסן, אַז זי האָט אַ באַפֿולמעכטיקונג אונטערצושרײַבן אין מײַן מאַמענס נאָמען אַלע פּאַפּירן אין שפּיטאָל. זי האָט געטאָן מײַן מאַמעס וועלן, מע זאָל פֿאַרברענען איר קערפּער, און זיך פֿאַרבונדן מיט אַ געשעפֿט, וואָס פֿאַרנעמט זיך דערמיט. פֿאַרברענען מײַן מאַמען איז געווען וויקאַס אויפֿגאַבע. מײַן אויפֿגאַבע איז געווען, לויט דער מאַמענס צוואה, צו צעשפּרייטן איר אַש אין ים.

איך ווייס, דאָס קלינגט טאַקע מאָדנע, אָבער איך האָב געמוזט דאָס טאָן. איך האָב איר געגעבן מײַן „ערן-וואָרט‟, אַז נאָך איר טויט, וועל איך זען מע זאָל „זי צעשפּרייטן איבער די כוואַליעס‟. איצט האָב איך געדאַרפֿט אויספֿירן איר לעצטע בקשה. וואָס איז טאַקע מאָדנע, אַז מײַן מאַמעס פֿוס האָט קיינמאָל נישט באַטראָטן די פּלאַזשע. זי האָט פֿײַנט געהאַט בתּכלית־השׂינאה דעם זאַמד, די ברענענדיקע זון און דעם זאַלציקן וואַסער, און פּלוצעם נאַט אײַך — עס גייט איר אין לעבן, אַנטשולדיקט, אין טויט אַרײַן, צו געפֿינען איר אייביקע רו צווישן די כוואַליעס, וואָס זי האָט אַזוי געהאַסט.

צו מאַכן אַ לאַנגע מעשׂה קורץ, נאָך דער ים-לוויה, בשעת איך בין צוריקגעפֿאָרן מיט אַנדרייען פֿון דער פּלאַזשע, האָב איך זיך דערמאָנט אין דער שבֿועה. איך מיין, אַז איך האָב אײַך דערציילט וועגן דער שבֿועה נישט איין מאָל.

די מאַמע פֿלעגט נישט ווייניק רעדן וועגן איר טויט. זינט איך געדענק זיך, איז איר טויט געווען אַ שטענדיקער גאַסט בײַ אונדז. איך האָב נישט געקענט וויסן פּונקט, ווען און וווּ וועט די מאַמע אָנהייבן איר אייביקער מאָנאָלאָג אויף ס׳נײַ, נאָר איך האָב גוט געוווּסט, אַז זיך צו באַגיין זיך אָן אים איז אוממעגלעך.

— פֿימע, מײַן קינד, מיר ווייסן קיינמאָל נישט, וואָס עס רוקט זיך אָן, וועמענס מאָרגן עס איז. גיי ווייס, אפֿשר וועל איך גאָר נישט דערלעבן צו זען די זון שײַנען? קיינער איז נישט פֿאַרזיכערט מיטן לעבן. צופֿיל מענטשן האָבן געכאַפּט אַ מיתה-משונה. מיט וואָס בין איך, למשל, בעסער פֿון זיי? פֿימע, דאַרפֿסט גאָרנישט זאָגן. גאָר נישט! איך בעט גאָרנישט בײַ דיר. נאָר איין זאַך בעט איך יאָ: גיב מיר דײַן וואָרט, אַז נאָך מײַן טויט וועסטו זיך זאָרגן פֿאַר דײַן עלטערן ברודער. ער איז אַזאַ מענטש, וואָס איז צו גוט פֿאַר אונדזער אַכזריותדיקער וועלט. מענטשן זענען ווי חיות, אפֿשר נאָך ערגער ווי חיות. עס וועט חלילה… שווער זיך!

איך פֿלעג שטענדיק שטאַמלען: „איך שווער…‟. צו מאָל האָב איך געמוזט איבערחזרן אַ געוויסן נוסח פֿון דער שבֿועה, וואָס זי פֿלעגט צוטראַכטן אויף דער הייסער מינוט. איך בין זיך משער, אַז די שבֿועה, כאָטש זי איז שוין געוואָרן אַ געוווינטשאַפֿט, האָט געוואָרפֿן אויף מיר אַן אימה.

איך ווייס נישט, אויב דאָס האָט אַ דירעקטן שײַכות צי נישט: איך פֿלעג זיך אָפֿט לייגן שלאָפֿן מיט אַ געשוואָלענעם בויך און שלעכטע חלומות האָבן מיך געפּלאָגט די גאַנצע נאַכט. די מאַמע האָט געהאַלטן, אַז דאָס געשעט צוליב דעם, וואָס איך, נאָך אַ קינד, האָב זיך ערנסט פֿאַרדאָרבן דעם מאָגן.

— און איצט לײַדט איר נאָך אַלץ פֿון אַ געשוואָלענעם בויך?, — דער פּסיכאָלאָג האָט עפּעס פֿאַרשריבן אין זײַן געלער העפֿט.

— יאָ, צום בײַשפּיל, אַז מע האָט מיר אָפּגעזאָגט פֿון דער אַרבעט. אָפֿט כאַפּ איך זיך אויף אין מיטן דער נאַכט, דאָס אָטעמען קומט אָן שווער און דער בויך איז אָנגעשוואָלן און האַרט, ווי אַ פּויק.
— איר געדענקט, וועגן וואָס איר האָט געחלומט, כאָטש אייניקע אימאַזשן?
— ניין, איך קען זיך נישט דערמאָנען. די חלומות ווערן אויסגעוועפּט תּיכּף נאָכדעם, וואָס איך עפֿן די אויגן. נאָך אַ ווײַלע הייבט אָן דאָס האַרץ קלאַפּן נאָרמאַל, דער אָטעם ווערט טיפֿער. אַן אַנדער וואָלט שוין גערופֿן אַן אַמבולאַנס, אָבער איך ווייס גאַנץ גוט, אַז דאָ רעדן מײַנע פּחדים. זיי האָבן זיך אײַנגעגלידערט אין מיר. זיי זענען געוואָרן אַ טייל פֿון מײַן קערפּער, מײַן טבֿע.

איך האָב געוואָלט רעדן וועגן מײַן מאַמען און נאַט אײַך, איך כאַפּ זיך ווידער אַ מאָל, אַז כ׳רעד בלויז וועגן זיך:

— דאָס פּינטעלע „זיך‟ איז, דאַכט זיך, דאָס איינציקע וואָס האָט ממשות… יאָ, און אויך אַנדריי, וואָס שלאָפֿט איצט אויף דער קאַנאַפּע בײַ מיר אין וווינצימער שוין עטלעכע טעג… אויכעט „סאַשאַ‟, דאָס אומרויִקע הינטעלע, וואָס האַווקעט אין דער וועלט אַרײַן, האָט ממשות.

מײַן פֿערציקסטער געבוירן-טאָג רוקט זיך אָן. אין דער אמתן, האָב איך זיך קיינמאָל נישט פֿאָרגעשטעלט אַז אַזוי וועל איך פּראַווען מײַן פֿערציקסטן געבוירן טאָג: איך וועל זיך גטן, בלײַבן אָן אַרבעט, אָן דער מאַמען, אין אַן אַלטער געדונגענער דירה, אָן מעבל און אַ קלאָרער צוקונפֿט. אַלץ וואָס בלײַבט — איז די שבֿועה.

ווי עס זעט אויס דאָס לעבן איצט, פֿרעגט איר? אַנדריי שטייט אויף אין דער פֿרי. איך האָב אים אויסגעלערנט צו דערוואַרעמען וואַסער אין סאַמאָוואַר און צו מאַכן קאַווע פֿאַר זיך און אַמאָל אויך פֿאַר מיר. ער קען אויך אָנשמירן פּוטער אויף אַ פּענעץ ברויט, צעשנײַדן אַ פּאָמידאָר און אַן אוגערקע… אַ פֿעפֿער — קען ער נישט. דערנאָך טוט ער אָן די קעפּקע, אַ פּאָר טונקעלע זון-ברילן און גייט אויף זײַן פֿרימאָרגנדיקן שפּאַציר, אַ קורצער „טור‟ אין אונדזער קוואַרטאַל. ער גייט אַלעמאָל אויף די זעלבע גאַסן, קערט זיך נישט אַהין און ווענדט זיך נישט אַהער. דער שפּאַציר דויערט צוואַנציק מינוט. ער האָט בײַ זיך אין קעשענע אַ טעלעפֿאָן און ער ווייסט ווי צו ענטפֿערן, אויב איך קלינג אים אָן. אַז ער קומט צוריק אַהיים, גייט ער צו גלײַך צום טעלעוויזאָר. ער ווייסט, אַז דאָ, בײַ מיר, קען מען קוקן טעלעוויזיע וויפֿל נאָר דאָס האַרץ גלוסט.

אַזוי ווי איך זיץ אַ גאַנצן טאָג אין דער היים, בין איך פֿאַרמישפּט צו הערן יעדן טאָג די נײַעס פֿון דער רוסלאַנד וועגן די דערגרייכונגען פֿון דער גלענצנדיקער פֿירערשאַפֿט און די ברייטע, איינשטימיקע, הסכּמות אין דעם פּאַרלאַמענט, מישטיינס געזאָגט. נאָך מיטאָג גייט אַנדריי אויף זײַן צווייטן שפּאַציר; דער זעלבער צוואַנציק-מינוטיקער „טור‟, אויף די זעלבע גאַסן, מיט דעם טעלעפֿאָן אין קעשענע.

בײַם אָנהייב האָב איך אים געדאַרפֿט צורעדן און דערקלערן, הלמאַי איז וויכטיק אַרויסצוגיין פֿון שטוב, אָבער איצט טוט ער דאָס פֿון דער אייגענער איניציאַטיוו. אין די אָוונטן ווײַזט מען אויף דער טעלעוויזיע שרײַענדיקע „טאָקשאָוס‟, אויף וועלכע עס באַנאַרישן זיך רעזיגנירטע פּאָליטיקער, האַלב-געבאַקענע זינגערינס און בלישטשנדיקע „שטערנס‟, וואָס וועלן זיך באַלד אויסלעשן. דערווײַל כאַפּן זיי אַרײַן וויפֿל עס לאָזט זיך.
יעדער טאָג האָט דאָס זעלבע פּנים. עס אַרט אים שוין נישט. אפֿשר מיט דער צײַט וועל איך זיך לערנען פֿון אים ווי צו זײַן צופֿרידן אָדער כאָטש נישט אומצופֿרידן.

דער פּסיכאָלאָג האָט עפּעס פֿאַרשריבן. חיים איז געווען נײַגעריק צו זען, וואָס אייגנטלעך שרײַבט ער דאָרט. אפֿשר גאָר אַ רשימה וואָס אײַנצוקויפֿן אין „סופּערמאַרקעט‟?

— דו און אַנדריי, רעדט איר וועגן דער מאַמען?‟, — האָט ער לסוף געפֿרעגט.
— ניין, קיין וואָרט נישט!

די אויסדרוקלאָזע אויגן פֿון דער מידער פֿאַרקויפֿערין מיטן געשוואָלענעם פּנים און שלעכט אָפּגעפֿאַרבטע האָר זענען מיט אַ מאָל געוואָרן לעבעדיק. זי האָט געטײַטלט מיטן שפּיץ פֿון איר שאַרפֿן, לאַקירטן נאָגל אויף דער פּושקע, וואָס חיים האָט געשטעלט לעבן דער קאַסע; אויף דער פּושקע איז געווען אָנגעצייכנט אַ פּרעכטיקער שאָקאָלאַד־קוכן.
אויבן איז געשטאַנען אָנגעשריבן אויף רוסיש: „דער מאַמענס קוכן — איצט מיט מער שאָקאָלאַד!‟

— פֿאַר וועמען איז דער קוכן? — האָט געפֿרעגט די פֿאַרקויפֿערין.

חיים האָט זיך פֿאַרחידושט, געוויינטלעך, איז מען זייער קאַרג מיט אַ וואָרט אין „טאַטיאַנאַס דעליקאַטעסן‟. דאָס געשעפֿט פֿירט זיך ווי אויף רעדער. די קאַסירשעס אין דער קלייט האָבן פֿלינקע הענט. אין איין אויגנבליק גיבן זיי איבער די פּראָדוקטן צו די יונגע בחורים און מיידלעך, וואָס וואַרפֿן אַלץ אַרײַן אין גרויסע זעקלעך און פּטור אַן עסק. חיים איז אַ קונה אין „טאַטיאַנאַס דעליקאַטעסן‟ שוין יאָרן און ווייסט גאַנץ גוט וואָס און ווער. די באַציִונגען צווישן די קונים און די קאַסירשעס זענען געווען אויבערפֿלעכלעכע. ער, פֿון זײַן זײַט, פֿלעגט אויסשטרעקן זײַן קרעדיט־קאַרט און זאָגן „שלום‟, און די קאַסירשעס, פֿון זייער זײַט, פֿלעגן אַ פֿיר טאָן מיטן קאַרטל, צו באַשטעטיקן, אַז דער באַנק וועט דעקן דעם אָפּצאָל.

דער אייגנטימער, אַן אָנגעכמורעטער גרוזינער ייִד מיט אַ בויך פֿון אַ פֿרוי אין די הויכע חדשים און אַן אומרויִקן בליק פֿון אַ רויבפֿויגל, איז געשטאַנען נישט ווײַט פֿון די קאַסעס און אַכטונג געגעבן, דאָס געשעפֿט זאָל קלאַפּן. איצט האָט די פֿראַגע פֿון דער קאַסירשע צעמישט חיימען. ער האָט רעכט נישט געוווּסט וואָס צו ענטפֿערן. קויפֿן אַ קוכן „פֿאַר זיך‟ קלינגט טאַקע שלעכט. וואָס פּלוצעם דאַרף אַ מאַן, מיט נישט ווייניק גרויע האָר אויפֿן קאָפּ, קויפֿן אַ קוכן פֿאַר זײַן אייגענעם געבוירן-טאָג? אַ קרומע זאַך. וווּ איז זײַן ווײַב? זײַנע קינדער? ער נייטיקט זיך נישט אין אומעטיקע בליקן אָדער טרייסט־ווערטער.

— פֿאַר מײַן זון, סאַשאַ, האָט ער זיך געהערט זאָגן.
— מזל-טובֿ! — האָט די קאַסירשע זיך דערפֿרייט.

חיים האָט געוואָלט נאָך עפּעס זאָגן נאָר וואָס? אפֿשר איז אַ פּלאַן זי פֿאַרבעטן צו טרינקען קאַווע מיט אים? נאָך חיימס רוקן האָט זיך געשלענגלט אַ לאַנגע, נערוועזע ריי. טאַטיאַנאַס דעליקאַטעס‟ איז געווען פֿולגעפּאַקט מיט קונים, ווי יעדן פֿרײַטיק, און די נערוון בײַ געוויסע מענטשן זענען געווען אָנגעצויגן. אַ דיקע פֿרוי מיט אַ גוידער האָט זיך אָנגערופֿן פֿון הינטן:

— האַלאָ, וואָס טוט זיך דאָרט? דאָ איז נישט קיין קאַווע-הויז. אַז איר האָט וועגן וואָס צו שמועסן, גייט אײַך געזונטערהייט ערגעץ אַנדערש. מיר ווילן נאָך טרעפֿן הײַנט אַהיים!

חיים האָט גענומען די פּושקע הענדעם-פּענדעם און פֿאַרגעסן זיך געזעגענען מיט דער קאַסירשע ווי געהעריק. שוין, עס וועט זיך מאַכן אַן אַנדער געלעגנהייט. כאָטש אין דער קלייט האָט געזשומעט מיט קונים, איז אין דרויסן שוין געוואָרן שטיל. די זון-שטראַלן זענען ווי מילדער געוואָרן לכּבֿוד שבת. כּמעט אַלע קלייטן זענען שוין געהאַט געווען פֿאַרמאַכט, בײַ עטלעכע זענען געהאָנגען גרויסע שלעסער אויף די טירן און קראַטעס מיט אַלערליי פֿאָרמען האָבן באַשיצט די וויטרינעס. בײַ אַנדערע — זענען אַראָפּגעלאָזט געוואָרן די שווערער לאָדנס.

די גאַסן זענען געווען פּוסט. די געציילטע פֿאַרבײַגייערס האָבן אויסגעזען ווי זיי וואָלטן סתּם אַרומגעבלאָנדזשעט, גלאַט געגאַנגען וווּהין די פֿיס טראָגן. דער טעלעפֿאָן אין זײַן קעשענע האָט געשוויגן אַ גאַנצן טאָג, קיינער האָט אים נישט אָנגעקלונגען צו ווינטשן אַ פֿריילעכן געבוירן־טאָג. ער האָט באַטראַכאַט דעם צו-שטילן טעלעפֿאָן אויך נעכטן, כּדי זיך איבערצײַגן, אַז דער מכשיר איז נישט טויט. ער דאַרף אין ערגעץ נישט זײַן, ער מוז נישט רעדן מיט עמעצן, פֿאָרן אָדער עפּעס דערליידיקן. שאַ און שטיל. די מאַמע איז אויף יענער וועלט, און פֿון דאָרט, ווי באַוווּסט, קומען נישט אַרויס קיין סיגנאַלן. זײַן שעף קלינגט אים נישט, ווײַל ער איז שוין נישט זײַן שעף. זײַן גרושה קלינגט אים נישט אָן, דאָס איז עס אויך פֿאַרשטענדלעך. מיט אַ יאָר צוריק האָט זי צוגעגרייט אַ שיין סעודהלע, נאָר פֿאַר זיי ביידע. נאָכן עסן זענען זיי געגאַנגען אין בעט. דער סעקס איז נישט געווען זייער גוט, אָבער אויך נישט שלעכט אויך. דעמאָלט האָבן זיי נאָך געגלייבט, אַז עס וועט זיך אײַנגעבן דער סימפּאַטישער פּסיכאָלאָגין צו ראַטעווען זייער זיווג-לעבן.

חיים האָט געהאַט אַ געפֿיל, אַז צו פֿערציק יאָר גייט ער אַדורך אַ סאָרט ווידערגעבורט; וויפֿל ער זאָל זיך נישט געווען אָנטאָן יאָרן, שטייט ער נאָך אַלץ הויל און נאַקעט, ווי אַ נײַ-געבוירן עופֿעלע. אַלץ, וואָס ער האָט פֿאַרדינט און דערגרייכט, איז איצט גאָרנישט, אין פֿאַרגלײַך מיט דעם, וואָס ער האָט פֿאַרלוירן. דער טאָטאַלער סך-הכּל איז נאָל.

אין דער היים האָט חיים אָפּגעשניטן פֿונעם קוכן צוויי פֿעטע שטיקער. סאַשאַ איז געוואָרן לעבעדיק, די פֿריש אַרײַנגעבראַכטע ריחות האָבן אים געמונטערט. ער האָט אויפֿגעעפֿנט די צוויי שוואַרצע, פֿינקלדיקע אויגן, זיך געשטעלט אויף די פֿיס און אַ ציטער געטאָן. אַ באַגײַסטערטער, האָט ער גענומען אַרומשמעקן אַרום דעם קיך־טיש, אַרײַנציִענדיק אין דער פֿײַכטער מאָרדע פֿולע זשמעניעס שטויב.

אַנדריי איז געזעסן שטיל אויף דער סאָפֿע און געקײַט מיט התמדה אַ שטיקל ברויט. ברעקלעך זענען אַראָפּגעפֿאַלן פֿון זײַנע ליפּן אויף די קורצע הויזן, האָריקע פֿיס און אויף דעם אַלטמאָדישן טעפּעך מיט די מיאוסע געאָמעטרישע פֿאָרמען — אַ ירושה פֿון די פֿריִערדיקע אײַנוווינערס. אויף דער טעלעוויזיע האָט מען געוויזן אַ ביליקן „טאָקשאָו‟; אַ נישט-יונגע זינגערין מיט אַ לאַנגער קאַמע האָר, אָפּגעפֿאַרבט אויף אַ געמיש פֿון פֿיאָלעט און בלוי, האָט גערעדט וועגן די אָרגיעס, אין וועלכע זי נעמט אָנטייל, און די ווילדע שטיק וואָס קומען דאָרט פֿאָר.

חיים האָט אַנדרייען אָנגעזאָגט, אַז הײַנט איז זײַן, חיימס, געבוירן-טאָג און אים אײַנגעלאַדן אין קיך, כּדי צו פּראַווען דאָס שׂימחהלע. אין קיך האָבן זיי, שוין ביידע נישט יונגע מענער, געקײַט שטיל די שטיקער קוכן, נישט פֿאַרלירנדיק קיין וואָרט. פּלוצעם האָט אַנדריי זיך אָנגערופֿן:

— מזל-טובֿ, ביז הונדערט און צוואַנציק — אַ נאָווינע!

חיים האָט דערפֿילט ווי זײַנע אויגן ווערן נאַס. ער האָט פֿײַנט געהאַט די טרערן ווי אויך די אַזוי גערופֿענע „רוסישע סענטימענטאַלקייט‟. אַלע זײַנע אילוזיעס זענען דורכגעפֿאַלן און זיך צעברעקלט אויף פּיצינקע שטיקער, אויף שטויב. ער האָט געמיינט, אַז דער מאַמען זענען נאָך באַשערט לאַנגע יאָרן. ער האָט געהאָפֿט, אַז עס איז מעגלעך צו פֿאַררעכטן די קאָמפּליצירטע באַציִונגען מיט זײַן פֿרוי. זיי האָבן אַפֿילו גערעדט וועגן ברענגען אַ קינד אויף דער וועלט. ער האָט געאַרבעט שווער, געפּטרט פֿיל צײַט פֿאַרן עקראַן, דאַכט זיך, צופֿיל צײַט, אָבער ער האָט געהאַט דעם אײַנדרוק, אַז דער שעף שעצט אָפּ זײַן אַרבעט. אפֿשר וועט ער זיך מיט דער צײַט דעראָבערן צו אַ בעסערער שטעלע, ער דאַרף נאָר אַרײַנלייגן נאָך אַ ביסל און עס וועט זײַן גוט.

זײַן ראיה איז געוואָרן עטוואָס פֿאַרנעפּלט. די טרערן האָבן זיך געגליטשט אויף די באַקן.
ער האָט פֿאַרזוכט זייער זאַלציקן טעם אין מויל. ווען האָט ער געפֿילט דעם טעם פֿון די אייגענע טרערן צום לעצטן מאָל? דאַכט זיך, אין יאָר 1985, ווען די לערערקע מיט אַ פֿאַרשטיינערט פּנים פֿאַר גרויס ווייטיק און צער, האָט אָנגעזאָגט דעם קלאַס, אַז לעאָניד ברעזשניעוו, דער פֿאָרזיצער פֿון דער קאָמוניסטישער פּאַרטיי איז געשטאָרבן. וואָס פּלוצעם האָט חיים זיך דעמאָלט צעוויינט, ווי אַ קליין ייִנגעלע? צי האָט ער טאַקע געוויינט פֿאַר טרויער אָדער דווקא פֿאַר פֿרייד? מעגלעך, אַ געמיש פֿון טרויער און פֿרייד. וואָס זשע האָט אים, אייגנטלעך, דערפֿרייט, און וואָס האָט אים אַרײַנגעלייגט אין עצבֿות? ער האָט נישט געהאַט קיין קלאָרן ענטפֿער. די אַמאָליקע ענטפֿערס טויגן נישט. זיי האָבן זיך מיט אַ מאָל אויסגעוועפּט, און די נײַע — זענען נאָך נישט בנימצא…

ער האָט שטענדיק געדאַרפֿט עפּעס טאָן. דאָס פּינטעלע „איך‟ איז געווען טאַקע אַ פּינטעלע — נישט מער. נאָכן אָפּוויינען האָט ער דערפֿילט אַ גרויסע דערלײַכטערונג, אַ מין דערהויבנקייט, אַ לויטערע פֿרייד אָן אַ פֿאַרוואָס. חיימס האַנט האָט זיך אויסגעשטרעקט ווי פֿון זיך אַליין און אַ קוועטש געטאָן אויפֿן קנעפּל פֿונעם עלעקטרישן סאַמאָוואַר, כּדי אויפֿצוזידן וואַסער אויף קאַווע און דער אַלטער מכשיר האָט גענומען ציטערן.
איצט איז די בעסטע צײַט פֿאַר נאָך אַ סיגאַרעט. ס’וועט זײַן גוט. אמת, עס קען גרײַלעך זײַן, אַז זײַנע שיינע טעג געהערן איצטער צו דער געשיכטע… איז וואָס? ער טוט אַ שפּײַ אויף אַלץ.

ער האָט אַ עפֿן געטאָן דאָס פֿענצטער און אַ קילער ווינט האָט אים אַ טרייסטנדיקן גלעט געטאָן איבערן פּנים. דער הימל אין דרויסן איז געווען טיף-פֿיאָלעט. די בנינים אַנטקעגן האָבן אויסגעזען ווי אומגעלומפּערטע ריזן מיט עטלעכע געלע פּאָר אויגן. דאָס פֿינצטערניש איז אַ פּאָקרישע; זי דעקט צו אַלע מיאוסקייטן און פֿעלערן פֿון דער שטאָט. ער וועט זיך צוגעוווינען צו איר מיאוסקייט און מיט דער צײַט וועט זי אים ווערן ליב.
ער דאַרף רעדן מיטן פּסיכאָלאָג אפֿשר וועט ער דאָך אײַננעמען נאָר אַ העלפֿט דער פּיל „ציפּרעלאַקס‟ אַיעדן טאָג.

תּל-אָבֿיבֿ, אָקטאָבער 2020

סוף