געבוירן געוואָרן איז דער פּאָעט אינעם ווײַסרוסישן שטעטל קאַלינקאָוויטש אין דער משפּחה פֿון אַ בלעכער. אין 1929 איז זיאַמע געקומען צו פֿאָרן קיין מאָסקווע, וווּ ער איז אָנגענומען געוואָרן זיך לערנען אויף דער ייִדישער אָפּטיילונג פֿונעם ליטעראַרישן פֿאַקולטעט בײַם צווייטן אוניווערסיטעט. זײַנע ייִדישע לידער זײַנען צום ערשטן מאָל אָפּגעדרוקט געוואָרן אין די 1930ער יאָרן, אין דער מינסקער צײַטונג „אָקטאָבער‟, אין זשורנאַל „שטערן‟ (מינסק) און אין אַנדערע אויסגאַבעס.
נאָכן פֿאַרענדיקן דעם אוניווערסיטעט איז ער, צוזאַמען מיט זײַן פֿרוי, דער דיכטערין רחל בוימוואָל, געשיקט געוואָרן אויף ליטעראַטור־אַרבעט קיין מינסק. דאָרט האָט ער געאַרבעט ווי אַ רעדאַקטאָר אינעם ייִדישן מלוכה־פֿאַרלאַג (1938־1941) און אין ווײַסרוסישן קינדער־זשורנאַל. בעת דער מלחמה געווען אַ מיליטערישער קאָרעספּאָנדענט פֿון דער צײַטונג „אייניקײַט‟. נאָך אַ שווערער קאָנטוזיע, ווערט טעלעסין דעמאָביליזירט פֿון דער אַרמיי אין ראַנג פֿון אַ קאַפּיטאַן.
אין די „יאָרן פֿון שווײַגן‟ דרוקט טעלעסין זײַנע לידער אין די וואַרשעווער אויסגאַבעס — „ייִדישע שריפֿטן‟, „פֿאָלקס־שטימע‟, און שפּעטער, ווען עס הייבט אין מאָסקווע אָן אַרויסגיין אַ ייִדישער זשורנאַל, דרוקט ער זיך אין „סאָוועטיש היימלאַנד‟. די קריטיק פֿון יענער צײַט האָט אָפּגעמערקט, אַז זײַנע לידער זײַנען פֿול מיט לירישער טרוימערישקייט, מיט עכטע געפֿילן און איבערלעבונגען, מיט קלוגער אײַנפֿאַלערישקייט און מיט אַ גוטן עטוואָס איראָנישן שמייכל.
אין 1971 איז דער דיכטער עולה געווען קיין ישׂראל. צוזאַמען מיט זײַן פֿרוי רחל בוימוואָל, האָבן זיי זיך באַזעצט אין ירושלים און ממשיך געווען זייער ליטעראַרישע אַרבעט. אין 1990 ווערט זיאַמע טעלעסין באַלוינט מיט דער פּרעמיע אויף איציק מאַנגערס נאָמען.
זיאַמע טעלעסין האָט איידל געפֿילט די וועלט פֿון קינדער. מיר לייגן פֿאָר אונדזערע לייענער לידער, איבערגעדרוקט פֿון זײַן זאַמלבוך „דאָס ניסעלע וואָס פֿײַפֿט‟, אַרויסגעגעבן אין ירושלים, אין פֿאַרלאַג „הארץ‟, אין יאָר 1992.
טײַכעלע, דו טײַכעלע
וואָס דרייסטו זיך,
וואָס פּלאָנטערסטו,
טײַכעלע, דו טײַכעלע?
שוין ניט געקאָנט האָסטו
אַן אַנדער וועג, אַ גלײַכערן,
אַ גלײַכערן, אַ לײַכטערן,
דאָ אָפּזוכן, געפֿינען זיך
אין קוסטעס, וואָס פֿאַרשפּינען דיך?
וווּ אַ שטיין אַ מאָכיקער,
וווּ אַ קאָרטש אַ קנאָכיקער —
אין אַ זײַט פֿאַרקערעוועסט,
און דער וועג דיר שווערער ווערט.
אָט אין זאַמד פֿאַרגראָבסטו זיך,
אָט אַ בוים פֿאַרשטאָפּט האָט דיך,
אָט ביסטו אַ פֿאַל געטאָן
אויף צווײַגן אָנגעוואַלגערטע,
און ווידער נעמסטו פּלאָנטערן,
דײַן וועג ווערט אַלץ געבראָכענער,
עס זאָל דאָ ניט דערמאָנט ווערן,
וווּהין דו ביסט פֿאַרקראָכן נאָר!
אַ הינטעלע
איך און אונדזער האָדעלע
אַ הינטעלע מיר האָדעווען.
ער האָט לאַכמאַטע אויערלעך,
ער עסט שוין ברויט מיט זויערמילך.
און די גלאַנצנדיקע פֿעל
איז אויף אים אין גאַנצן געל,
ווײַס איז נאָר דער גראָבער עק
און אויפֿן קאָפּ אַ ווײַסער פֿלעק.
זײַנע קורצע לאַפּעס שלעפּט ער
אַקוראַט ווי צוגעקלעפּטע,
ער קאַראַבקעט אום זיך שטיל
שלעפּט דעם עק איבערן דיל.
נאָר איך ווייס שוין אויף געוויס:
לאַנג וועט עס ניט דויערן,
ער וועט האָבן הויכע פֿיס
און אָנגעשפּיצטע אויערן.
און ווען עס וועט דער עק אין צווייען
אויפֿן רוקן זיך פֿאַרדרייען
כ׳וועל מיט אים אויף יאַגט אַרויס,
כ׳וועל דעמלט אויסוואַקסן שוין גרויס.
הענער קרייען
עס רײַסט זיך דער פֿאַרטאָג צו מיר
דורך אַלע בלויע שטויבן.
אַן אויסגערוטער פֿון געלעגער
כ׳האָב זיך אויפֿגעהויבן.
בײַ דעם פֿענצטער אויף אַ רגע
האָב איך זיך פֿאַרהאַלטן.
מיר ווערן עפּעס ענג די ווענט
און נידעריק דער באַלקן.
איך גיי אַרויס און ווער פֿאַרבלענדט —
די זון האָט מיך פֿאַרגאָסן.
עס פֿאַלט אויף מיר, ווי אויף אַ בוים,
די פּערלדיקע ראָסע.
דעם בלוילעך־גרינעם הימלזוים
אַ רויטקייט האָט פֿאַרצויגן.
אַ פֿריִיִקע געראַמע וועלט
שפּרייט אויס זיך פֿאַר די אויגן.
איין ברעג פֿון הימל זיך צעהעלט,
די רויטקייט ווערט אַלץ קלענער.
פֿון יעדן הויף, פֿון גאָר דער וועלט,
צעקרייען זיך די הענער.
דורשט
דער בלאַט וואָס איז געווען צעשפּרייט
האָט זיך פֿון היץ צונויפֿגעדרייט.
עס שׂרפֿט אַלץ דאָ אַרום מיר,
צו וואָס דו טוסטו זיך ניט קיין ריר,
עס דוכט, וועסט אויסהאַקן אַ פֿונק…
אַלץ שרײַט אין דיר: אַ טרונק, אַ טרונק!
מיר דוכט, כ׳האָב קיין מאָל ניט געוווּסט
דעם טעם פֿון אײַנשטילן דעם דורשט.
לענג־אויס דעם אָנגעגליטן פּליין
כ׳האָב זיך געלאָזן ווײַטער גיין.
נאָר מיט אַ מאָל — אַ ווינטל גלעט…
איך האָב דערהערט, אַ וואַסער רעדט!
דורך דעם פֿאַרגעלטן האַרטן גראָז
אַהין כ׳האָב זיך געטאָן אַ לאָז
און אין דער גאַנצער לענג כ׳האָב שווער
אַ וואַלגער זיך געטאָן אויף דר׳ערד
און צו דעם קאַלטן וואַסערקנויל
כ׳בין צוגעפֿאַלן מיטן מויל…
ווי ניט בײַ קיינעם
עס איז אײַך אויסגעקומען ווען
אַזאַ מין מאָדנע זאַך צו זען:
אַ שנייעלע שיט,
אַ פֿייגעלע פֿליט,
אַ ביימעלע בליט
מיט אַ ראָזן צוויט, —
אַלץ אין איינעם!
אויף אָט דעם חידוש קוקסט און שטוינסט,
ווי עס מעגלעך גאָר אַזוינס:
אַ שנייעלע שיט,
אַ פֿייגעלע פֿליט,
אַ ביימעלע בליט
מיט אַ ראָזן צוויט, —
אַלץ אין איינעם!
און ווער האָט מזל נאָך געהאַט
צו זען, ווי איך, אין ט״ו בשבֿט:
אַ שנייעלע שיט,
אַ פֿייגעלע פֿליט,
אַ ביימעלע בליט
מיט אַ ראָזן צוויט, —
אַלץ אין איינעם!
ס׳איז נאָר בײַ אונדז
און ניט בײַ קיינעם.
איך שטיי אונטער אַ באָקסערבוים
איך שטיי אונטער אַ באָקסערבוים
אַ באָקסערבוים,
צו אים דערקליבן כ׳האָב זיך קוים,
איך האָב זיך קוים.
איך זיץ אונטער אַ פֿײַגנבוים,
אַ פֿײַגנבוים,
אַרום איז גרין, אַרום איז גרוים,
ס׳איז גרין און גרוים.
איך ליג אונטער אַ מאַנדלבוים
אַ מאַנדלבוים.
ער איז געווען בײַ מיר אין טרוים,
בײַ מיר אין טרוים.
אַ באָקסערבוים,
אַ פֿײַגנבוים,
אַ מאַנדלבוים —
אין אויג אַ טרער האַלט זיך קוים,
האַלט אײַן זיך קוים…
Yiddish Branzhe 