די בלום און אַנדערע מיניאַטורן

עמיל קאַלין

אַן אָפּמאַך נאָך שיבֿעה

אַז די קליינע באָבעצע האָט פֿאַרמאַכט די אויגן — דאָס מאָל, זיי נישט צו עפֿענען ווידער, — האָבן אירע קינדער געריבן די הענט. זיי זענען נאָך געווען פֿול מיט צער צוליב דער מוטערס פּטירה, פֿון דעסטוועגן, האָבן זיי אויכעט גערעכנט, אַז די פּאָר טויזנט שקלים, וואָס זיי קענען אַרויסקריגן, פֿאַרדינגענדיק איר באַשיידענע וווינונג, קענען זיי בפֿירוש זייער שיין אַרויסהעלפֿן.

אַז דער פֿלינקער מעקלער האָט זיך אַרומגעדרייט אין דער באַשיידענער וווינונג מיט די מעגלעכע לאָקאַטאָרן, האָבן זיי אים געפֿרעגט: וואָס טוט זיך מיט דער קליינער אַלטיטשקער, וואָס ליגט אין בעט מיט פֿאַרמאַכטע אויגן?

ער האָט זיי פֿאַרזיכערט, אַז מע וועט זי פֿאַרנעמען פֿון דאָרטן נאָך פֿאַר דעם, וואָס ער וועט זיי איבערגעבן די שליסלען. וואָס שייך דעם אָפּמאַך, וועט מען אים אונטערשרײַבן נאָר נאָך דער שיבֿעה. סע פּאַסט דאָך פֿאָרט נישט…

אין אַן אייביקער קריגערײַ

מאַן און ווײַב רײַסן זיך די גאַנצע צײַט, אָן אויפֿהער, איבער יעדער קלייניקייט. עס דערגייט דערצו, אַז זיי געדענקען נישט די סיבה, הלמאַי האָבן זיי זיך געקריגט, נאָר די קריגערײַען אַליין: „געדענקסט, די גרויסע קריגערײַ אין טאַקסי?‟ — אָדער: „גערעדקסט, יענעם האָטעל, וווּ מיר האָבן נישט גערעדט דרײַ טעג?‟, אָדער: „און די געוואַלדיקע געשרייען אין פֿליפֿעלד, געדענקסטו?‟

זיי זענען שוין נישט יונג. זייער לעבן איז אַוועק אַ זויעלרעכס, אַ ביטערס, פֿול מיט אומצופֿרידנקייטן.

איין שיינעם פֿרימאָרגן, האָט דער מאַן איבערגעלייענט אין אַ צײַטונג וועגן אַ וווּנדערלעכן פּסיכאָלאָג, אַ ספּעציאַליסט אין מאַן-און-ווײַב פּראָבלעמען, וואָס האָט געבראַכט צו פֿיל שלום-ביתן. צו זײַן חידוש האָט די פּלוניתטע נישט געזאָגט, „ניין‟ אויף זײַן פּלאַן. זי איז, פֿאַרשטייט זיך, נישט קאָפּאַבל צו זאָגן, „יאָ‟, נאָר אַ מאָל מאַכט זיך, אַז זי זאָגט נישט, „ניין‟.

זענען מאַן-און-ווײַב געגאַנגען צו אָט דעם וווּנדערלעכן פּסיכאָלאָג און יענער האָט טאַקע געשיט מיט גוטע עצות, נאָר וואָס דען? מאַן-און-ווײַב האָבן זיך גענומען קריגן איבער די טעראַפּיעס, וועלכע ס׳האָט זיי רעקאָמענדירט דער פּסיכאָלאָג.

„ער האָט דאָס בפֿירוש נישט געזאָגט!‟
„אויב דו מיינסט אַזוי, האָסטו אָדער נישט קיין אויערן, אָדער — קיין שׂכל נישט!‟
„אַ קאָפּ פֿון אַ בהמה!‟
„אַ מאַרק-זיצערין, ווי דײַן מאַמע!‟
„אַז מע האָט חתונה מיט פּראָסטע לײַט!‟…

צו מאַכן קורץ: די רײַסענישן זענען אָנגעגאַנגען אומגעשטערט און אַפֿילו זיך געמערט. מאַן-און-ווײַב האָבן זיך אײַנפֿאַרשטאַנען אָן ווערטער: איידער מאַכן שלום איינער מיטן צווייטן דאַרפֿן זיי מאַכן שלום מיטן געדאַנק, אַז זיי וועלן זיך אייביק קריגן — איבער אַלץ און איבער יעדער זאַך — און שוין. זיי האָבן געמאַכט שלום מיטן פֿאַרביטערטן לעבן און מיט דער פּײַניקונג, וואָס טראָגט דעם נאָמען — „צוזאַמענלעבן‟.

אויפֿן בית-עולם האָבן זיי געקויפֿט אַ קרקע פֿאַר אַ טאָפּלטן קבֿר: אין הונדערט און צוואַנציק יאָר אַרום זאָל זיי נישט אויסקומען צו שרײַען צו הויך און שטערן די שכנים.

די בלום

פֿון מײַן ליידיקער וואַזע שטאַרצט אַרויס אַן אויסגעטריקנט שטענגל פֿון אַ פֿאַרוועלקטער בלום. ווי לאַנג עס שטייט דאָס שטענגל אַזוי, הייב איך נישט אָן צו וויסן.

די בלומען־בלעטלעך, דאָס אַמאָליקע קריינדל, זענען אַלע אַרויסגעפֿאַלן; עס איז געבליבן בלויז אַ רונדיק, נאַקעט קעפּל, אַראָפּגעלאָזט, ווי אין טרויער.
די בלעטער האָבן שוין פֿאַרלוירן זייער גרינקייט. ברוינע, מיט אײַנגעקאָרטשטע ראַנדן, וויגט זיך דאָס שטענגל און וואַרט, אַז עמעצער זאָל, אַפּנים, קריגן רחמנות און עס אַרויסוואַרפֿן.

איך ריר זיך נישט צו צו דער פֿאַרוועלקטער בלום. זי בלײַבט אַזוי ווי זי איז — אַ שטענדיקע דערמאָנונג נאָך יענער, וואָס האָט מיר די בלום, צוזאַמען מיט דער וואַזע געשענקט. אפֿשר וועל איך זיך אַמאָל דערמאָנען, ווי אַזוי האָט די פֿרוי געהייסן.

דער ערשטער טאַנגאָ

אַ יונגער־מאַן איז געזעסן אין אַ רומענישן רעסטאָראַן בײַ אַ טיש, פֿאַרשפּרייט מיט אַ געקעסטלטן טישטעך. אין זײַן טעלער זענען געלעגן דרײַ פֿעטע מיטיטייעס*. די ציין פֿון זײַן גאָפּל האָבן זיך אײַנגעביסן אין דעם פֿעטן וווּרשטל, און דאָס מעסער האָט געשניטן.

אַ כאָרכלענדיקע שטים האָט איבערגעריסן דעם יונגער-מאַנס אַכילה. די שטים איז געווען צו זיס, ווי אַ קינדערשער חלום, אָדער ווי אַן ערשטער קוש.
די שטים האָט געזונגען אַן אַלטן רומענישן טאַנגאָ:

אונדזער ערשטער טאַנגאָ
אונדזער ערשטע נאַכט פֿון ליבע
דאָס איז אַ ריינער אומזין
דו ביסט לעבן מיר אַזאַ שיינע…

דער יונגער-מאַן האָט אויפֿגעהויבן דעם קאָפּ צו פֿאַרשטיין, פֿון וואַנען עס קומט אַרויס די מוזיק, וואָס ער האָט שוין אין גאַנצן פֿאַרגעסן איר טעם. דערזען האָט ער טאַנצן אַ פּאָרפֿאָלק.

אַ מיטל-יאָריקער מאַן מיט אַ רונדיקן, באַשפּרענקלטן פּליך, באַרעמלט מיט אַ קאַמע בלאָנד-געפֿאַרבטע האָר, אָנגעטאָן אין אַ גרויען אָנצוג און אַ שײַנענדיק־באַבלימטן שניפּס, — האָט אומגעלומפּערט איבערגעשטעלט די פֿיס. זײַנע שוואַרצע, לאַקירטע שיך האָבן כּסדר אָנגעטראָטן אויף די רויטע שיך פֿון דער פֿרוי.

די פֿרוי — אַ לײַביקע ייִדענע מיט איין אָדער צוויי גוידערס און אַ קופּע פֿיאָלעטע האָר האָט געשוויצט ווי אין באָד. זי האָט נישט געטאַנצט בעסער פֿון דעם מאַנספּאַרשוין.

דער יונגער-מאַן האָט אויף זיי אָפּשעצאַריש אַ קוק געטאָן. זייערע אויגן האָבן געשײַנט מיט פֿרייד און הנאה. די ליפּן האָבן נאַריש געשמייכלט, און דער יונגער־מאַן האָט דערשפּירט, אַז דאָס איז טאַקע זייער ערשטער טאַנגאָ אין לעבן.

*מיטיטיי(עס) — רומענישע וווּרשטלעך